04-07-2022
Αγαπητοί μου,
Καθώς κυλάει ο χρόνος μας μεταφέρει συνεχώς σε καινούργιες ευκαιρίες, που εξελίσσονται με τη συμμετοχή μας σ’ αυτές, σε θετικές ή αρνητικές εμπειρίες με αντίστοιχα βιώματα.
Η ενότητα που χαρακτηρίζει την χριστιανική μας ζωή και η ποικιλία που μας προσφέρει καθημερινά στο να νιώθουμε την συναναστροφή μας με τον Θεό, γεμίζει την καρδιά και όλο το είναι μας με τη θεϊκή Χάρι και μας μεταφέρει στην αίσθηση της βασιλείας του Θεού από αυτή τη ζωή.
Ο χρόνος του καλοκαιριού μας προσφέρεται ως μία περίοδος που κάπως ελαφρύνει τις καθημερινές υποχρεώσεις σε σχέση με τις επαγγελματικές μας δραστηριότητες και μας χαρίζει στιγμές ξεκούρασης και ψυχαγωγίας.
- Ας προσπαθήσουμε να ξεκουραστούμε.
- Να απολαύσουμε ότι μας έλειψε λόγω εργασιακών καθηκόντων.
- Να ζήσουμε τη φύση με τις χάρες της.
- Να μελετήσουμε κάτι που το θέλαμε αλλά η έλλειψη χρόνου μας εμπόδιζε.
- Να κατανοήσουμε την διαφορά ανάμεσα στην έννοια της ψυχαγωγίας και της διασκέδασης.
Έτσι αυτές τις μέρες να γεμίσουμε την καρδιά μας με επικοινωνία, χαρά, ειρήνη, ησυχία και ό,τι άλλο θα μας δυναμώσει για τη συνέχεια του αγώνα μας.
Ο Χριστός, η Παναγία, ο άγιος Χαράλαμπος και όλοι οι Άγιοι να είναι μαζί μας και να μας επαναφέρουν στο τέλος του καλοκαιριού όλους μαζί στο αγαπημένο μας Μετόχι.
Καλό καλοκαίρι
Με αγάπη Χριστού
π. Αθανάσιος
26-06-2022
Αγίων Αποστόλων 2022 - Από την υμνολογία της εορτής
Τους φωστήρας τους μεγάλους της Εκκλησίας, Πέτρον και Παύλον ευφημήσωμεν. Υπέρ ήλιον γαρ έλαμψαν εν τω της πίστεως στερεώματι, και τα έθνη ταις ακτίσι του κηρύγματος εκ της αγνοίας επανήγαγον. Ο μεν τω σταυρώ προσηλωθείς προς ουρανόν την πορείαν εποιήσατο, ένθα της βασιλείας παρά Χριστού τας κλεις εγκεχείριστο. Ο δε ξίφει αποτμηθείς, προς τον Σωτήρα εκδημήσας επαξίως μακαρίζεται και αμφότεροι τον Ισραήλ καταγγέλουσιν ως εις αυτόν τον Κύριον χείρας αδίκως εκτείναντα. Διό ευχαίς αυτών, Χριστέ ο θεός ημών, τους καθ’ ημών κατάβαλε και την ορθόδοξον πίστιν κράτυνον ως φιλάνθρωπος.
Η πάνσεπτος των Αποστόλων επεδήμησεν εορτή τη Εκκλησία Χριστού προξενούσα πάσι σωτηρίαν ημίν. Μυστικώς ουν κροτήσαντες τούτοις προσείπωμεν. Χαίρετε φωστήρες των εν σκότει, του νοητού ηλίου ακτίνες υπάρχοντες. Χαίρετε Πέτρε και Παύλε δογμάτων των θείων θεμέλιοι αρραγείς, φίλοι Χριστού, σκεύη τίμια. Πάρεστε μέσον ημών αοράτως, καταξιούντες δωρεών αΰλων τους την υμών εορτήν ευφημούντας άσμασιν.
Ο ουρανόθεν την χάριν δεδεγμένος, ότε την ερώτησιν προς τον χορόν ο Σωτήρ τον δωδεκάριθμον έφησε των αποστόλων. Τίνα με λέγουσιν είναι οι άνθρωποι; τότε δη ο πρόκριτος Πέτρος Χριστού μαθητών θεολογών ανεκήρυξε τρανώς βοήσας. Σύ ει Χριστός του ζώντος Θεού Υιός. Όθεν αξίως μακαρίζεται ως εξ ύψους λαβών αποκάλυψιν και δεσμείν τε και λύειν τας ευθύνας κομισάμενος.
Ο εξ υψίστου κληθείς ουκ απ᾽ανθρώπων, ότε το επίγειον σκότος ημαύρωσε τους οφθαλμούς σου του σώματος, της ασεβείας δημοσιεύον την σκυθροπότητα, τότε το ουράνιον φως περιήστραψε σης διανοίας τα όμματα, της ευσεβείας ανακαλύπτον την ωραιότητα. Όθεν επέγνως τον εξάγοντα φως εκ σκότους Χριστόν τον Θεόν ημών, όν ικέτευε σώσαι και φωτίσαι τας ψυχάς ημών.
19-06-2022
ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ Ιούνιος 2022
ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΟΡΤΩΝ
Οι Απόστολοι, παρ’ ότι έγιναν αφορμή να γίνει η συμφιλίωσις του ουρανού και της γης, η κατάργησις όλων των νόμων της φύσεως και η συνδρομή όλων των δυνάμεων του ουρανού, εν τούτοις παραμένουν άγνωστοι στους περισσότερους.
Αλλά γιατί, ενώ είναι άγιοι και μάλιστα απόστολοι και μάρτυρες, είναι τόσο άγνωστοι στην εποχή μας; δεν γνωρίζουμε ούτε την πατρίδα τους ούτε τους γονείς τους. Και όμως, αυτοί συνετάραξαν την οικουμένη, εκπόρθησαν τον ουρανό∙ το όνομά τους και η σύναξή τους αποτελούν ξένο άκουσμα και παράδοξο θέαμα, ουράνιο πράγμα.
Πώς είναι λοιπόν δυνατό ένας απόστολος να είναι τόσο άγνωστος; Συμβαίνει αυτό διότι, για να γίνει κάποιος απόστολος του Θεού, είναι ανάγκη πρώτα απ’ όλα να περάσει από το στάδιο της αγνοίας∙ να αγνοείται από όλους τους ανθρώπους και να αγνοεί και ο ίδιος τα πάντα.
Θυμάστε τους Αποστόλους, όταν ακόμη ήταν ψαράδες της Γεννησαρέτ; Ήταν στραμμένοι ολόκληροι στα δίχτυα τους και αγνοούσαν το τι γινόταν στη στεριά. Οι ανεμοστρόβιλοι των ανθρώπων ήταν γι’ αυτούς αδιάφοροι. Αυτοί γνώριζαν μόνο τα δίχτυα τους και εν συνεχεία γνώρισαν και τον Χριστό.
Το ίδιο συμβαίνει και με όσους θέλουν να γίνουν άγιοι. Τα πάντα τους είναι αδιάφορα∙ ζουν εντελώς απομακρυσμένα από τον κόσμο, και η ζωή τους είναι ένα «αρνούμαι». Ο άγιος στην πραγματικότητα είναι ένας ασκητής, με την έννοια ότι αρνείται το κάθε τι και μάλιστα κάθε δικαίωμά του, και, επομένως ως αληθινός ερημίτης ζει μακριά από την γνώση των ανθρώπων. Οι άγιοι θέλουν να είναι οι αδούλωτοι της ζωής, οι ελεύθεροι από κάθε γήινη επιθυμία, αφού κάτι που το γνωρίζεις, σημαίνει πως σε απασχολεί και, επομένως, το επιθυμεί η ψυχή σου. Οι άγιοι είναι «οι εκδημούντες από των του βίου ωραίων», όπως λέγει και ο όσιος Διάδοχος, αλλά και από τα ορώμενα ακόμη της γης.
Ζώντας όμως ο άγιος μέσα σε αυτή την άγνοια, ζει και μέσα σε μία καταπληκτική σιωπή. Ένα άλλο λοιπόν χαρακτηριστικό του αγίου της Εκκλησίας μας είναι η σιωπή. Ο άγιος δεν έχει τίποτε να πει στους ανθρώπους του κόσμου, παρά μόνον σε αυτούς που θέλουν να συνεπαρθούν από τον ουρανό. Ο άγιος είναι ξένος και άχρηστος για τον κόσμο∙ σιωπά ως προς όλα και μόνο για ένα βοά η καρδιά του, για τον Χριστό. Επομένως, ο άγιος ζει εν σιωπή, εν ξενιτεία, απομακρυσμένος από κάθε τι. Αυτός διάλεξε έναν τρόπο ζωής, μία πολιτεία που οδηγεί στον ουρανό.
………………………………………
Όταν όμως ο άγιος ζει κατ’ αυτόν τον τρόπο, μέσα δηλαδή στην άγνοια και την σιωπή, τότε αναγκαστικά έχει ένα ακόμη χαρακτηριστικό, που τον απομακρύνει από τους ανθρώπους, το χαρακτηριστικό της αλογίας. Είναι παράλογη η ζωή του για το σύνολο των ανθρώπων, παραμένει ακατανόητη, ανέκφραστη, ανεξήγητη.
Ο άγιος είναι αδόκιμος γι’ αυτή τη ζωή, είναι αδύναμος να ζει σε τούτη τη ζωή. Γι’ αυτό ποθεί «αναλύσαι και συν Χριστώ είναι»….Είναι, όπως είπαμε, άχρηστος, αχρείαστος, αλλά ενεργούμενος υπό του Πνεύματος του Αγίου, υπό του λόγου του Χριστού, διότι έχει ζωντανή την παρουσία του Χριστού μέσα του. Είναι ο ενεργούμενος υπό της χάριτος του Θεού, η οποία εγκαταστάθηκε μονίμως μέσα στην καρδιά του. είναι ο διαρκώς οιακιζόμενος, ο κατευθυνόμενος από την θεία χάρη. Και επειδή δεν έχει ανθρώπινες επιθυμίες, καθίσταται και ο ακατανόητος, ο άλογος.
Οι άγιοι σιωπούν, παράλληλα όμως κράζουν συνεχώς, διότι η καρδιά τους παφλάζει από τους θείους ύμνους και δεν μπορεί να σταματήσει. Ασυγκράτητος ύμνος εκχέεται από την καρδιά τους – «κεκράξονται, και γαρ υμνήσουσι».
Όταν όμως ο άγιος ζει έτσι, δηλαδή στην άγνοια, στην σιωπή και στην αλογία, τότε μεσουρανεί σε κάποιον άλλο κόσμο, είναι κάτι άλλο. Γι’ αυτό αποκτά, μέσα στην σιωπή, και την γνώση του Θεού, γίνεται ο γνωστός του Θεού. Γνωρίζει και γνωρίζεται από τον Θεό. Ο Θεός είναι ο αγαπημένος του, αυτός ο οποίος εργάζεται μέσα του και κατεργάζεται το είναι του. οι άνθρωποι τον αγνοούν και δεν τον κατανοούν. Ο Θεός όμως τον γνωρίζει τόσο καλά, ώστε δεν τον μπερδεύει με κανέναν άλλον πάνω στη γη.
…….. Αυτός, λοιπόν, ο τόσο ξένος ως προς όλα, ο τόσο σιωπηλός μπροστά σε όλα, ο τόσο απομακρυσμένος από όλα και τόσο μυστικός για όλα, ζει έτσι, για να είναι ελεύθερος στο έγγισμά του προς τον Θεό.
Και το τελευταίο χαρακτηριστικό του αγίου είναι η ελευθερία του πνεύματός του. αυτή δημιουργείται από την έκκαυση της καρδίας του και την προσκόλληση της ψυχής του στον Θεό, που τον κάνει να μην θέλει να γίνει δέσμιος ούτε ανθρώπων, ούτε αξίας, ούτε όντος, ούτε φαινομένου, ούτε νοουμένου, ούτε κατανοουμένου πράγματος.
Εν τέλει, εφ’ όσον απεμακρύνθη από πάντων, όντας ελεύθερος, είναι ο ενδημήσας εν τω Θεώ ή, καλύτερα, ο μεταπηδήσας εις τον Θεό. Έφυγε από αυτή την ζωή και εισώρμησε, εισεπήδησε στην βασιλεία των ουρανών∙ εξεδήμησε, για να ενδημήσει εν τω Θεώ. Και ο Θεός μετέβαλε την καρδία του, την ενδημήσασαν εν Αυτώ, από έρημο σε μεγάλη λίμνη, από χερσαία γη σε «διέξοδον υδάτων πολλών». Ο Θεός επεφάνη στην ψυχή του∙ και εκείνος, παρ’ ότι συναυλίζεται με ανθρώπους, εν τούτοις συναριθμείται με τον χορό των αγίων της Αποκαλύψεως και συγχορεύει μαζί τους στο θυσιαστήριο του ουρανού.
Ο άγιος επομένως είναι άγνωστος, ελεύθερος και παντελώς αγνοούμενος, διότι έχει ενδημήσει εις τον Θεόν.
Ας περάσουμε και εμείς από τα στάδια αυτά και ας νοσταλγήσουμε την τελειότητα των αγίων. Ας περάσουμε από το στάδιο της αγνοίας, της σιωπής και της αλογίας , που είναι στάδια αγωνιστικότητος. Εν συνεχεία, ας προχωρήσουμε στο στάδιο της γνώσεως του Θεού, της πολυφθογγίας του Αγίου Πνεύματος, της ελευθερίας από όλα και της ενδημίας εν τω Θεώ, που αποτελούν πλέον το μόνιμο γονάτισμα ενώπιον του Κυρίου. Κάποιος άγιος έλεγε ότι μόνον όρθιος ή γονατιστός μπορείς να παρίστασαι ενώπιον του Θεού, ποτέ καθιστός∙ δηλαδή μόνον αγωνιζόμενος, μόνον ευλογούμενος και αγιαζόμενος και προσκυνών τον Θεόν, μπορείς να παρίστασαι.
Η μητέρα μας Εκκλησία έχει και από εμάς την αξίωση να είμαστε μαζί με όλους τους αγίους και τους μάρτυρες. Μάρτυρες υπήρξαν εκείνοι, μάρτυρες ας γίνουμε και εμείς. Άγιοι εκείνοι, άγιοι και εμείς. Ήρωες εκείνοι, ήρωες και εμείς. Θεοί κατά χάριν εκείνοι, θεοί και εμείς. Ας είμαστε και εμείς ανάμεσα στους κατά χάριν θεούς, ανάμεσα στην Αγία Τριάδα, εκ δεξιών του Πατρός, ανάμεσα στα Χερουβίμ και τα Σεραφείμ, ανάμεσα στα τάγματα των αγίων!
12-06-2022
ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗ
«Τι είναι η ζωγράφησις της εικόνος του Θεού και η διαφώτισις της ανθρωπίνης υπάρξεως από τας θείας ενεργείας; Εξηγήσαμε πως φως άρρητο του Αγίου Πνεύματος ενοικεί μέσα εις τον άνθρωπο και αυτό ενεργούν και «λαλούν» κάνει τον Θεόν ψηλαφητή πραγματικότητα μέσα εις την ψυχήν μας. Μας είχε πει (ο άγιος Μακάριος) πώς το σώμα ζωογονείται από την ψυχή και το Πνεύμα ζωογονεί την ψυχή, και έτσι το μεν σώμα ζει οργανικώς διά της ψυχής, η ψυχή ζει εν τω Θεώ δια του Πνεύματος και ο ούτω πως ολοκληρούμενος άνθρωπος είναι πλέον ένας θεοφόρος άνθρωπος.
Αυτός υπό του επουρανίου πυρός ενεργούμενος, υπό του Αγίου Πνεύματος δηλαδή, παύει να είναι άνθρωπος ο οποίος άγεται από τα πάθη και από τους πονηρούς δαίμονας. Όπως ο σίδηρος γίνεται ολόκληρος φωτιά, όταν μπει μέσα στη φωτιά, έτσι και ολόκληρος ο άνθρωπος γίνεται θεάνθρωπος, γίνεται θεός. Και ακόμη το Άγιον Πνεύμα διά των πτερύγων του οιονεί αναβιβάζει τον άνθρωπο αυτόν επάνω από όλα, οπότε ούτε ο δαίμων ούτε οι λογισμοί ούτε οι πειρασμοί ούτε τίποτε άλλο μπορούν να ρίψουν και να μολύνουν τον άνθρωπο μέσα στις κακίες, μέσα στις αμαρτίες, μέσα στα καταχθόνια εκείνα κακά, τα οποία έχει εφεύρει ο δαίμων ο πονηρός.
Και με αυτόν τον τρόπον αι θεοφόροι, αι πνευματοφόροι ψυχαί, ο νέος Ισραήλ γίνεται πολύ ανώτερος από τον παλαιό Ισραήλ, ο οποίος έχοντας τον Θεόν θαυματουργούντα κατάφερνε μόνον να πατάει στον πυθμένα της θαλάσσης ή του ποταμού και να πηγαίνει• ενώ εμείς πετάμε επάνω από όλες τις πικρίες και από όλες τις αμαρτίες της ζωής.« Επάνω περιπατούσιν επί την θάλασσαν της πικρίας των πονηρών δυνάμεων», επάνω από την πικρίδα της αμαρτίας. «Το γαρ σώμα και η ψυχή αυτών οίκος Θεού γεγόνασιν»• το σώμα τους και η ψυχή τους έγιναν οίκος του Αγίου Πνεύματος, και τα τρία αυτά αποτελούν τον ένα ολόκληρο άνθρωπο.
……….
Είδαμε ότι ο άνθρωπος δεν έχει κληθεί, για να ζήσει μίαν ζωήν ριγμένη μέσα στα πάθη, στις αδυναμίες, στα ενδιαφέροντα, στις μιζέριες, στον πόνο, στο δάκρυ, τα οποία είναι βλαστήματα της αδυναμίας και της βουλήσεως του ανθρώπου. Δεν έχει πλασθεί απλώς, για να ζει στα πάθη που του στέρησαν κάποιον Θεόν, αλλά επλάσθη, για να γίνει θεός, για να φθάσει εις την τελειότητα της εικόνος του τριαδικού Θεού. Ο άνθρωπος επλάσθη κατ᾽ εξοχήν, για να γίνει ο υποδοχεύς και ναός του Αγίου Πνεύματος.
Εντεύθεν και μας έλεγε εδώ ότι θα πρέπει να γεννηθεί, και αυτή η γέννησίς του θα είναι η είσοδός του εις την μέλλουσα βασιλεία του Θεού• αυτή η αναγέννησίς του, αυτή η πλήρωσις υπό της θεότητος είναι αυτή η είσοδός του εις την βασιλείαν των ουρανών.
Λέγει ο άγιος Μακάριος ότι τα όρισε όλα ο Θεός κατά μίαν αναλογία προς την ανθρώπινη ζωή. Πώς ο σαρκικός γονεύς μεταδίδει στα παιδιά του την δική του την εικόνα δια του δικού του σπέρματος, έτσι ακριβώς και ο Θεός, ο αναγεννών πνευματικώς τον άνθρωπο, τον χριστιανό, του δίδει την δική του την εικόνα από το δικό του σπέρμα, το πνευματικό σπέρμα, δηλαδή το Άγιον Πνεύμα. Και όπως το σώμα δεν μπορεί να ζήσει χωρίς την ψυχή, έτσι ακριβώς και η ψυχή ενώπιον του Θεού είναι εντελώς νεκρά, εάν δεν διακατέχεται και δεν ζωοποιείται υπό του Αγίου Πνεύματος.
Επομένως, μπορεί κανείς να είναι ζωντανός, ενώ είναι άψυχος τελείως, δεν έχει ψυχή• μπορεί να είναι ζωντανός έμψυχος• μπορεί να είναι ζωντανός όμως και εν Πνεύματι Αγίω. Τότε αυτός μόνον μπορεί να έχει μίαν αληθινή επικοινωνία με τον Θεόν. Αυτό το Πνεύμα, λοιπόν, το οποίο είναι αρρήτου φωτός, αρρήτου φωτός γεγονός, είναι πνευματική ουσία, είναι άρρητο φως το οποίο εκπηγάζει από τον ουράνιο Πατέρα• αυτό το άρρητο φως εισέρχεται μέσα εις την ολότητα του ανθρώπου και την διαφωτίζει, και όλος ο άνθρωπος γίνεται σαν ένα φως, σαν μία ψυχή, σαν ένα ολόκληρο πράγμα. Αυτός, λοιπόν, είναι που έχει τα δικαιώματα ενώπιον του Θεού».
Από το βιβλίο του Γέροντος Αιμιλιανού, Ζωή εν Πνεύματι.
11-6-2022
Ψυχοσάββατο
Το ερχόμενο Σάββατο είναι των Ψυχών. Λίγα λόγια για την
σημασία των μνημοσύνων για τους κεκοιμημένους.
Τα ιερά μνημόσυνα είναι μία πράξη αγάπης προς τους κοιμηθέντας αδελφούς
μας. Οι ίδιοι δεν μπορούν πλέον να βοηθήσουν τον εαυτό τους και περιμένουν από
εμάς. Η πνευματική βοήθεια που μπορούμε να τους προσφέρουμε είναι η τέλεση
της θείας Λειτουργίας και των ιερών μνημοσύνων, οι προσευχές μας, καθώς και η
προσφορά ελεημοσυνών στο όνομά τους.
Ο πρώτος τρόπος βοηθείας προς τους κεκοιμημένους είναι η θεία Λειτουργία.
Τον αγιασμό που μεταδίδει η θεία κοινωνία στους ζώντας δεν τον στερούνται οι
κεκοιμημένοι αδελφοί μας. Στη θεία Λειτουργία οι ψυχές των κεκοιμημένων
«λαμβάνουν άφεση αμαρτιών με τις ευχές των ιερέων» και την χάρι των
αγιασθέντων τιμίων Δώρων. Στην βοήθεια αυτή των αγίων μυστηρίων προς τους
κεκοιμημένους κατατάσσουμε και τα ιερά μνημόσυνα τα οποία συνδέονται με τη
θεία Λειτουργία.
Δεύτερος τρόπος βοηθείας είναι οι προσευχές των αγίων. Στον βίο του αγίου
Μακαρίου του Αιγυπτίου αναφέρεται ότι, όταν ο άγιος συνάντησε στην έρημο το
κρανίο ενός ιερέως των ειδώλων, άκουσε φωνή από αυτό, που του είπε: «Όποια
ώρα σπλαγχνισθείς αυτούς που είναι στην κόλαση και προσευχηθείς γι᾽ αυτούς,
παρηγορούνται λίγο». Ο Θεός όμως ο τους δικαίους αγαπών και τους αμαρτωλούς
ελεών, δέχεται και την προσευχή κάθε ταπεινού πιστού, αρκεί αυτή να γίνεται με
πόνο και αγάπη.
Τρίτος τρόπος είναι η προσφορά ελεημοσύνης στο όνομα του κοιμηθέντος:
«Ας προσφέρονται στους πτωχούς από τα υπάρχοντα του κεκοιμημένου, εις
ανάμνησίν του», ορίζουν οι Αποστολικές Διαταγές. Οι προσευχές των
ευεργετηθέντων, αλλά και η καθαυτό πράξη της ελεημοσύνης, προσελκύουν το
θείον έλεος και συγχωρούν τις αμαρτίες του κεκοιμημένου αδελφού.
Ο ιερός Χρυσόστομος ανακεφαλαιώνει το θέμα: «Οι άγιοι Απόστολοι δεν
νομοθέτησαν τυχαία την μνημόνευση των κεκοιμημένων ενώπιον των φρικτών
Μυστηρίων. …..Διότι δεν γίνεται ματαίως η μνημόνευση των κεκοιμημένων στα
θεία Μυστήρια, και η ευχαριστιακή προσφορά υπέρ αυτών και η δέηση στον Αμνό
που βρίσκεται στην αγία Τράπεζα και ανέλαβε την αμαρτία του κόσμου, αλλά για να
έλθει σ᾽ αυτούς κάποια παρηγορία……Λοιπόν ας μην κουρασθούμε να βοηθούμε
τους κεκοιμημένους και να προσφέρουμε την θεία Ευχαριστία υπέρ αυτών».
Το κόλλυβο που προσφέρουμε στην Εκκλησία για να τελέστεί το μνημόσυνο,
είναι σπέρμα σιταριού. Αυτό το κάνουμε, «διότι και ο άνθρωπος…..σπέρνεται σαν
το σιτάρι στην γη, και με τη δύναμη του Θεού πάλι θα αναστηθεί, και αφού
βλαστήσει, τρόπον τινά, στο μέλλον, θα προσφερθεί στον Χριστό τέλειος και
ζωντανός. Όπως ο σπόρος θάπτεται μεν τώρα στη γη, βλαστάνει όμως αργότερα,
και αποδίδει πλούσιο καρπό, έτσι και ο άνθρωπος: παραδίδεται με τον θάνατο στη
γη, αλλά πάλι θα αναστηθεί».
Ο όσιος Ιάκωβος ο εν Ευβοία έλεγε για τα μνημόσυνα ότι είναι απαραίτητα«
για την ανάπαυση των ψυχών. Οι περισσότεροι άνθρωποι κάνουν πολυτελή
μνημόσυνα, κάνουν περιττά έξοδα. Η ψυχή ζητάει απλά πράγματα. Να βράσουμε
μια χούφτα σιτάρι και να είμαστε καθαροί, να ζυμώσουμε και το πρόσφορο με
προσευχή. Να τα πάμε στην Εκκλησία, στη θεία Λειτουργία για να μνημονευθούν τα
ονόματα των κεκοιμημένων και να ψάλλουν τα μνημόσυνα. Αυτά τα μνημονεύματα
τα θέλουν οι ψυχές και βλέπουν άνεση και οι πεθαμένοι εκεί που είναι».
Από το βιβλίο του ιερμχ. Γρηγορίου, Η Νεκρώσιμος Ακολουθία και τα Ιερά
Μνημόσυνα, Άγιον Όρος
«Ο γεωργός όταν βλέπει το σιτάρι να διαλύεται στο χώμα, δεν απογοητεύεται,
ούτε γίνεται σκυθρωπός, αλλά μάλλον χαίρεται και αγάλλεται, διότι γνωρίζει ότι
εκείνη η διάλυση γίνεται αρχή καλύτερης δημιουργίας και αιτία για περισσότερη
καρποφορία. Έτσι και ο δίκαιος, που είναι γεμάτος από έργα αρετής και περιμένει
κάθε μέρα την επουράνια Βασιλεία, όταν ιδεί τον θάνατο μπροστά στα μάτια του,
δεν θλίβεται, όπως οι πολλοί, δεν ανησυχεί ούτε ταράζεται. Διότι γνωρίζει ότι ο
θάνατος -για εκείνους που έζησαν ενάρετα- είναι μετάβαση προς τα καλύτερα,
αποδημία προς τα ανώτερα, και δρόμος που οδηγεί στα ουράνια στεφάνια».
(Ιερός Χρυσόστομος)
29-05-2022
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΤΥΦΛΟΥ
«Παιδιά μου, ας εμβαθύνομε μέσα στον Θεόν, όπως εμβαθύνει ο άλλος μέσα στην θάλασσα• ας μπούμε μέσα στα νοήματα του Θεού. Ας μπορέσουμε να σταθούμε και εμείς έτσι ενώπιόν του, μόνον, βεβαίως, αν κατανοήσουμε το μυστήριο το οποίο μπαίνει στην ζωή μας και το μυστήριο για το οποίο τα σύμπαντα επλάσθησαν και η δική μας η ψυχή δημιουργήθηκε.
Ας ευχώμεθα ο ένας για τον άλλον και προ πάντων για την δική μας την ψυχή, διότι ο Θεός ήλθε να σώσει «το απολωλός», ήλθε να σώσει εμένα, τον κάθε έναν που πιστεύει ότι είναι απολωλός, τον κάθε έναν που λέγει• «Συ γνωρίζεις ποιός είμαι• και εγώ γνωρίζω ποιός είμαι• ότι δεν είμαι τίποτε». Τον κάθε έναν, λοιπόν, που κατάλαβε το δικό του μηδενικό, και κατάλαβε το έργο του Θεού, που κατάλαβε πόσο ταχύτατος είναι ο Θεός ενεργών τοιαύτα μεγαλεία και τερατουργήματα.
Οι γιορτές βέβαια συνεχίζονται, το πεντηκοστάριο υπάρχει, το διαβάζουμε κάθε ημέρα. Θα ήθελα όταν φτάσουμε στην ημέρα της Πεντηκοστής, όταν θα πούμε εκείνα τα ωραιότατα τροπάρια, όταν θα γονατίζουμε ενώπιον του Πνεύματός του, να έχουμε ζήσει αυτήν την στιγμή. Όταν θα έχουμε εκείνες τις τρείς γονυκλισίες τις μεγάλες σε χρόνο - και είναι υπέροχα τα νοήματα των ευχών – και θα μιλάμε σαν ζωντανοί και σαν πεθαμένοι και για ζωντανούς και για πεθαμένους – ζώντας όλους εν Χριστώ - , τότε να μπορούσαμε κάτι τέτοιο να κάνουμε• να είχαμε απολαύσει αυτές τις στιγμές, και το γονάτισμά μας εκείνο να μην είναι μία στιγμή πόνου, διότι δεν γευθήκαμε τίποτε, αλλά να είναι ένα γονάτισμα «έλα, Πνεύμα Άγιον, ελθέ και σκήνωσον σε μένα».
Και όταν θα λέμε «έλα Πνεύμα Άγιον, ελθέ και σκήνωσον», να ξέρουμε πιά τι είναι το Πνεύμα το Άγιον, να εγνωρίσαμε το Πνεύμα το Άγιον, να ακούσαμε το Πνεύμα το Άγιον, να είδαμε το Πνεύμα το Άγιον, να καλλιεργηθήκαμε από το Πνεύμα το Άγιον, να ζυμωθήκαμε από το Πνεύμα το Άγιον, να πλασθήκαμε από το Πνεύμα το Άγιον, να κατακτηθήκαμε από το Πνεύμα το Άγιον».
Από το βιβλίο του Γέροντος Αιμιλιανού, Ζωή εν Πνεύματι.
22-05-2022
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΙΔΟΣ 2022
Η αγία Φωτεινή ήταν η Σαμαρείτιδα με την οποία ο Κύριος συζήτησε στο φρέαρ του Ιακώβ και στην οποία αποκάλυψε όλα όσα εκείνη είχε κάνει από τα παιδικά της χρόνια. Αλλάζοντας τότε εκείνη τρόπο ζωής, εξήλθε να κηρύξει το μήνυμα της σωτηρίας στην πατρίδα της και προσηλύτισε στον Χριστό τις τέσσερις αδελφές και τους δύο γιούς της.
Μετά το μαρτύριο των αγίων αποστόλων Πέτρου και Παύλου, κατά τον διωγμό του Νέρωνος, μετέβη στην Καρθαγένη και κήρυξε με επιτυχία τη χριστιανική πίστη μαζί με τον γιό της Ιωσή. Ο άλλος της γιός, Βίκτωρ (ή Φωτεινός), αφού πολέμησε γενναία κατά των Αβάρων, έγινε στρατηγός και εστάλει από τον αυτοκράτορα στη Γαλιλαία με εντολή να εξοντώσει τους χριστιανούς. Ο Βίκτωρ όμως αντί να κυνηγήσει τους μαθητές των αποστόλων, περνούσε τον καιρό του διακηρύσσοντας ο ίδιος την χριστιανική πίστη, προτρέποντας τους πιστούς στην εγκαρτέρηση. Ο λόγος του είχε τόση δύναμη, ώστε κατόρθωσε να προσηλυτίσει τον δούκα Σεβαστιανό και άλλους αξιωματούχους του κράτους. Πληροφορούμενος το γεγονός, ο αυτοκράτορας διέταξε να συλληφθούν και να οδηγηθούν αμέσως στο δικαστήριο. Αντιλαμβανόμενος όμως ότι δεν θα κατόρθωνε να κάμψει την αποφασιστικότητά τους διέταξε να κόψουν τους βραχίονες του Βίκτωρος και του αδελφού του Ιωσή στο ύψος των ώμων και κατόπιν τους έριξε στη φυλακή.
Η αγία Φωτεινή οδηγήθηκε επίσης στο δικαστήριο και με τα λόγια της έφερε στην χριστιανική πίστη την ίδια την κόρη του αυτοκράτορα μαζί με τις θεραπαινίδες της, γεγονός που προκάλεσε την οργή του τυράννου, ο οποίος διέταξε να ρίξουν όλες τις αγίες σε αναμμένη κάμινο. Καθώς δια της χάριτος του Θεού διαφυλάχτηκαν αβλαβείς, υποχρέωσαν τις αγίες να πιούν το δηλητήριο που είχε ετοιμάσει ένας μάγος, ονόματι Λαμπάδιος. Διαφυλάχτηκαν και πάλι σώες και ο μάγος τους έδωσε τότε ένα ακόμη ισχυρότερο δηλητήριο. Όταν και αυτό στάθηκε ανίκανο να τις βλάψει, ο μάγος πίστεψε στον Χριστό, έκαψε τα βιβλία του, βαπτίσθηκε και έλαβε το όνομα Θεόκλητος. Υπέβαλαν κατόπιν τις αγίες σε σειρά φρικτών μαρτυρίων και τέλος εξόρυξαν τους οφθαλμούς τους. Κατόπιν τις έκλεισαν σε υπόγειο γεμάτο φαρμακερά φίδια, όπου εν μέσω θείας δόξης φανερώθηκε ο Χριστός, συνοδευόμενος από τους αγίους αποστόλους Πέτρο και Παύλο και πλήθος αγίων και αγγέλων και τις ευλόγησε με τα λόγια: «Ειρήνη υμίν. Χαίρετε πάντοτε, ότι Εγώ μεθ’ υμών ειμί. Ανδρίζεσθε και ενδυναμώνεσθε». Έλαβαν έτσι τη δύναμη να αντέξουν τα δεινά της φυλακής επί τρία χρόνια, μεταστρέφοντας πολλούς ειδωλολάτρες.
Όταν τις έσυραν από τη φυλακή για να τις υποβάλουν σε νέα μαρτύρια, ένα άγγελος ήλθε και τις έθεσε υπό τη σκέπη του. Τέλος ο τύραννος διέταξε να γδάρουν την αγία Φωτεινή και να την πετάξουν σε ένα ξεροπήγαδο. Ομοίως έγδαραν και τους δύο γιούς της, καθώς και τον Σεβαστιανό, αφού τους έκοψαν τα γεννητικά μόρια και τους έκλεισαν σε ένα εγκαταλελειμμένο λουτρό. Διέταξε εν συνεχεία να κόψουν τους μαστούς των άλλων αγίων γυναικών και να τις γδάρουν ζωντανές. Την Φωτίδα την έδεσαν από τις κορυφές δύο δένδρων , που τις λύγισαν και οι οποίες όταν επανήλθαν στη θέση τους, την κατεξέσχισαν στα δύο.
Δια των φρικτών αυτών βασάνων, οι ψυχές των αγίων μαρτύρων πέταξαν εν χορώ για να κερδίσουν την Βασιλεία των Ουρανών.
Από το Νέο Συναξαριστή της Ορθοδόξου Εκκλησίας.
15-05-2022
Κυριακή του Παραλύτου
Κάποτε ο Ιησούς Χριστός ωμίλησε για τη βλασφημία κατά του Αγίου Πνεύματος, ότι η βλασφημία αυτή δεν συγχωρείται. Όλα ο Θεός είναι έτοιμος να τα σηκώσει και να τα σκεπάσει, όταν ο άνθρωπος μετανοεί και ζητεί το θείο έλεος, μα η βλασφημία κατά του Αγίου Πνεύματος δεν συγχωρείται• όχι γιατί δεν μπορεί ο Θεός, αλλά γιατί δεν θέλει ο άνθρωπος. Και ποια λοιπόν είναι η βλασφημία και η αμαρτία αυτή;
Οι Πατέρες της Εκκλησίας ερμηνεύουν ότι η κατά του Αγίου Πνεύματος βλασφημία είναι θελημένα να αντιστρατεύεσαι την αλήθεια, να βλέπεις το γεγονός και να το αρνείσαι. Να μη θέλεις να καταλάβεις τι πάει να πει ότι ένας άνθρωπος τριανταοκτώ χρόνια παράλυτος, με ένα λόγο στάθηκε στα πόδια του και περπατάει, σηκώνοντας και το κρεβάτι του. Και όταν δεν μπορείς να αρνηθείς το γεγονός, που συνέβει μπροστά στα μάτια όλων, να γίνεσαι τάχα δικηγόρος του Θεού και αυτεπάγγελτος συνήγορος του Νόμου. Κι αυτό ακριβώς έγινε εκείνη την ημέρα στα Ιεροσόλυμα, που ο Ιησούς Χριστός θεράπευσε τον παραλυτικό• ήταν ημέρα Σάββατο και αμέσως οι προσκολλημένοι στον τύπο και το γράμμα του νόμου έλεγαν στον θεραπευμένο•«Σάββατον εστί ουκ έξεστί σοι άραι τον κράββατον»!
Μεγάλη και ασυγχώρητη βλασφημία, να καλύπτεις την υποκρισία και την κακία κάτω από την εντολή του Θεού! Να μην μπορείς, γιατί δεν θέλεις, να καταλάβεις πως παραπάνω από όλα μετά τον Θεό είναι ο άνθρωπος, για τον οποίο ο Θεός νομοθετεί και δίνει την εντολή. Ο Ιησούς Χριστός με τη θεϊκή του εξουσία θα ειπεί:«Το Σάββατον δια τον άνθρωπον εγένετο, ουχ ο άνθρωπος δια το Σάββατον».
Είθε να πιστεύουμε στον Θεόν και να αγαπάμε τον άνθρωπο, για να έχουμε τη διάκριση των αγίων. Να ξέρουμε που τελειώνει το γράμμα και ο τύπος του Νόμου και που αρχίζει η ουσία και η αλήθεια της αγάπης».
08-05-2022
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ
Συμπληρώθηκαν ήδη τρία χρόνια από την εκδημία του μακαριστού Καθηγουμένου της Μονής μας Γέροντος Αιμιλιανού Σιμωνοπετρίτου. Την Κυριακή 8 Μαΐου, στη Θεία Λειτουργία, θα τελεστεί το τριετές μνημόσυνο εις ανάμνηση της κοίμησής του.
Επίσης στην αγρυπνία του αγίου Ιερωνύμου θα εκτεθεί προς προσκύνησι τίμιο λείψανο του αγίου που υπάρχει ως πολύτιμος θησαυρός στο Μετόχι μας.
Κυριακή των Μυροφόρων 2022
Η Αγία Μαγδαληνή.
«Παρ᾽ ότι κάθε χρόνο εορτάζομε την πανήγυρι της πανυμνήτου αγίας Μαγδαληνής, εν τούτοις η χαρά μας δεν στερεύει. Και απόψε η αγαλλίασις των καρδιών μας ήταν πολύ μεγάλη. Νομίζω ότι προερχόταν κυρίως από την ευωδία της αγίας Μαγδαληνής, παράλληλα όμως και από ότι μας έδωσε την δυνατότητα μνα έχομε πνευματική κοινωνία, κοινή εντρύφηση των ουρανίων μυστηρίων, τα οποία η ίδια μας απεκάλυψε.
….Οι άγιοι, με τα λείψανά τους μας μεταδίδουν την χάρι και την δόξα που έλαβαν από τον Θεόν. Θα ήταν μεγάλη απώλεια για εμάς, εάν ο Θεός έπαιρνε τους αγίους όπως τον προφήτη Ηλία ή τον Ενώχ στον ουρανό• δεν θα μπορούσαμε να κρατάμε τώρα τα λείψανά τους. Κρατώντας, για παράδειγμα, το χέρι της αγίας Μαγδαληνής, έχομε την βεβαιότητα ότι συγκρατούμε όλα εκείνα με τα οποία είναι ενωμένη η αγία: τους αγίους, τον ουρανό, τον παράδεισο, ό,τι έχει συνενωθεί με τον Χριστόν.
Η αγία Μαγδαληνή με την ακεραιότητα του σώματός της και πλέοντας στο ποτάμι των αγίων, που είναι το σώμα του Χριστού, όταν κολλάμε τα χείλη μας, τα μάτια μας, την καρδιά μας επάνω στο χέρι της, μας κάνει να βυθιζόμαστε και εμείς στο ίδιο ποτάμι. Τότε νοιώθομε ότι μας ενώνει με τον νου όλων των αγίων, ότι απτόμεθα και εμείς του Κυρίου, ότι μυροβλύζομε και μετέχομε των δυνατοτήτων και των δωρεών της. Είναι ψέμα; Τιμώντας την μνήμη της, συγχωρούνται οι αμαρτίες μας• μεσιτεύουσα εκείνη, μας εγγίζει περισσότερον εις τον Θεόν.
Η αγία ακόμη μας ενώνει με τους αποστόλους και με τις μαθήτριες του Χριστού. Αυτοί ακολουθούσαν τον Χριστόν και συνωθούντο γύρω του, αποσπούσαν διαρκώς την δύναμί του, ακουμπούσαν τα ιμάτιά του, εθεώντο το πρόσωπό του, που έλαμπε από την δόξα του Πατρός, και ηλλοιούντο και εξίσταντο. Μας ενώνει ακόμη η αγία και με τους μάρτυρες, διότι μία αρχαιοτάτη παράδοσις των Ιεροσολύμων λέγει ότι ετελειώθη διά μαρτυρίου. Εφ᾽ όσον ήταν απόστολος, οι πιστοί δεν μπορούσαν να δεχθούν να μην είναι και μάρτυς.
Το ένα από τα αναγνώσματα του εσπερινού της εορτής της αγίας ομιλεί για ανδρεία γυναίκα, η οποία σηκώνεται την νύκτα για να ετοιμάσει το σπίτι, ώστε, όταν σηκωθεί ο άνδρας της, να τα βρει όλα έτοιμα. Ετοιμάζει βρώματα, ενδύματα για τα παιδιά, όταν όλοι κοιμούνται. Και εμείς την ίδια αίσθηση έχομε. Και όταν ακόμη κοιμούμεθα, η χειρ της αγίας Μαγδαληνής συγκεντρώνει και μας φέρνει όλα τα αγαθά από τον ουρανό. Έχοντας εκείνη, έχομε την άνεση και την βεβαιότητα του ανδρός ο οποίος, αν και πήγε μακριά, είναι ήσυχος, διότι ξεύρει ότι η ανδρεία γυναίκα του ετοιμάζει και τακτοποιεί τα πάντα, και ο οίκος του είναι ασφαλής.
Πολλές φορές είδαμε, νοιώσαμε, γνωρίσαμε ότι μας φρουρούσε και παρεξέκλινε κάθε εμπόδιο. Η αγία Μαγδαληνή είναι για εμάς θεμέλιο ασφαλείας του παρόντος και του μέλλοντος, πρόνοια, αγάπη, το δε μοναστήρι μας κήπος που η ίδια τον καλλιεργεί.
….Η αγία Μαγδαληνή είναι πραγματική μητέρα μας, κτιτόρισσα και διδάσκαλός μας• κτιτόρισσα διότι συνέβαλε στο κτίσιμο του μοναστηριού μας και στην διάσωσή του από πυρκαγιές και από κάθε άλλης μορφής κινδύνους. Το υπερασπίζεται δε συνεχώς και συμβάλλει στο να στρέφουν τα μάτια τους οι άνθρωποι σε αυτό και να το αγαπούν ιδιαιτέρως, λόγω της τιμίας χειρός της».
Από ομιλία του Γέροντος Αιμιλιανού Σιμωνοπετρίτου σε πανήγυρι της Αγίας Μαγδαληνής
01-05-2022
Κυριακή του Θωμά 2022
Χ Ρ Ι Σ Τ Ο Σ Α Ν Ε Σ Τ Η !
Α Λ Η Θ Ω Σ Α Ν Ε Σ Τ Η !
Εσφραγισμένου του μνήματος, η ζωή εκ τάφου ανέτειλας Χριστέ ο Θεός.
Και των θυρών κεκλεισμένων τοις μαθηταίς επέστης η πάντων ανάστασις.
Πνεύμα ευθές δι᾽ αυτών εγκαινίζων ημίν,
κατά το μέγα σου έλεος.
Φιλάνθρωπε, μέγα και ανείκαστον το πλήθος των οικτιρμών σου.
Ότι εμακροθύμησας, υπό Ιουδαίων ραπιζόμενος, υπό αποστόλου ψηλαφώμενος
και
υπό των αθετούντων σε πολυπραγμονούμενος.
Πώς εσαρκώθης; Πώς εσταυρώθης ο αναμάρτητος;
Αλλά συνέτισον ημάς ως τον Θωμάν βοάν σοι.
Ο Κύριός μου και ο Θεός μου δόξα σοι
15-4-2022
ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ 2022
«Η μεγαλύτερη αμαρτία στις μέρες μας έγκειται στο ότι οι άνθρωποι βυθίστηκαν στην απόγνωση και δεν πιστεύουν πιά στην ανάσταση» (Αγ. Σωφρόνιος, Έσσεξ). Στον προχριστιανικό, αλλά και αργότερα στον εξωχριστιανικό κόσμο, υπήρχε διάχυτη η πίστη στην αθανασία της ψυχής. Και αυτή όμως ακόμα η πίστη παραμερίζεται στην εποχή μας. Είναι χαρακτηριστικό ότι και οι επιστήμονες που ασχολούνται με την ανθρώπινη ψυχή δεν την αντιμετωπίζουν συνήθως ως οντολογικό στοιχείο του ανθρώπου, αλλά μάλλον ως βιολογική λειτουργία του. Ο σύγχρονος άνθρωπος ζει και πεθαίνει χωρίς καμία ιδιαίτερη προοπτική πέρα από τη βιολογική ύπαρξη και την βιογραφική δραστηριότητά του. Μέσα στο πλαίσιο αυτό δεν είναι δύσκολο να κατανοηθεί και η διάχυτη απαισιοδοξία του, όσο και αν θέλει ή προσπαθεί να την απωθήσει ή να την διασκεδάσει.
Η ανάσταση του Χριστού δεν είναι κάποιο θαυμαστό γεγονός της ζωής του. Δεν αποτελεί ένα ατομικό συμβάν χωρίς ευρύτερες ανθρωπολογικές προεκτάσεις. Υπήρξαν και άλλες νεκραναστάσεις, που μνημονεύονται και στην Αγία Γραφή. Αναστήθηκε και ο Λάζαρος μετά από τετραήμερο θάνατο. Αναστήθηκαν και άλλοι νεκροί από τον Χριστό και τους Αποστόλους του. Όλοι όμως αυτοί πέθαναν πάλι και τάφηκαν. Ο Χριστός αναστήθηκε και εισήλθε στην αιωνιότητα, ανακαινίζοντας και εισάγοντας σε αυτήν με την υπόστασή του ολόκληρη την ανθρώπινη φύση• «ο Χριστός εποίησε τον ανακαινισμόν της φύσεως ημών εν τη εαυτού υποστάσει».
Η ανάσταση του Χριστού έχει κεφαλαιώδη σπουδαιότητα για τον άνθρωπο. Ό,τι έκανε και ό,τι έπαθε ο Χριστός το έκανε και το έπαθε για τον άνθρωπο, εκπληρώνοντας την «υπερ ημών οικονομίαν» και υποδεικνύοντας ταυτόχρονα τον δρόμο που οφείλει να βαδίσει στην ζωή του ο καθένας. Δεν θυσιάστηκε εκείνος, για να παραμείνει ο άνθρωπος αδρανής και να δεχθεί παθητικά την σωτηρία, αλλά για να ακολουθήσει και αυτός την ίδια πορεία μιμούμενος το παράδειγμα και τηρώντας τις εντολές του. Εκτός όμως από τον άνθρωπο και ολόκληρος ο κόσμος, που συμπάσχει με τον άνθρωπο, προσλαμβάνεται και ανακαινίζεται στην υπόσταση του Χριστού με την χάρι του Αγίου Πνεύματος.
Η ανάσταση του Χριστού είναι η πεμπτουσία της αποκαλύψεως του Θεού στον άνθρωπο. Είναι η θεμελίωση της δημιουργίας του κόσμου, η βάση της Εκκλησίας και του κηρύγματός της. «Ει Χριστός ουκ εγήγερται, κενόν άρα το κήρυγμα ημών, κενή δε και η πίστις ημών». Ο πλούσιος σε ελέη Θεός με την πολλή αγάπη του συνανέστησε τους ανθρώπους με τον Χριστό και τους ανύψωσε μαζί με αυτόν «εν τοις επουρανίοις». Η ανάσταση του Χριστού, όπως και η ενανθρώπισή του, είναι έργο του Τριαδικού Θεού. «Ο Χριστός δέχεται ως άνθρωπος το Πνεύμα, επειδή γίνεται δεκτός ως άνθρωπος στην τέλεια κοινωνία της Τριάδος, με σκοπό, όπως δι’ Αυτού και εμείς γίνουμε δεκτοί διά της χάριτος σ’αυτή την κοινότητα». Ο Χριστός αναλήφθηκε στους ουρανούς, αλλά παραμένει εν Αγίω Πνεύματι μαζί με τους πιστούς πάσας τας ημέρας έως της συντελείας του αιώνος». Είναι ο Εμμανουήλ• ο Θεός που μένει πάντοτε μαζί μας.
(Από το βιβλίο του καθηγητή Γεωργίου Μαντζαρίδη, Ορίζοντες ελευθερίας, ΙΜΒ, 2020)
10-4-2022
ΟΣΙΑΣ ΜΑΡΙΑΣ ΑΙΓΥΠΤΙΑΣ
Η οσία Μαρία η Αιγυπτία έγινε γνωστή χάρη στη θαυμασία βιογραφία που της αφιέρωσε ο άγιος Σωφρόνιος Ιεροσολύμων. Ο τρόπος με τον οποίο υπογραμμίζει την αμαρτωλότητα της Μαρίας και τον καταναγκαστικό χαρακτήρα του πάθους της, που τύφλωνε κάθε λογική σκέψη και την έσπρωχνε και χωρίς τη θέλησή της στην αμαρτία, δίνει πολύ περισσότερη αξία στη θαυμαστή και εντυπωσιακή μεταστροφή της. Μόλις αντιλήφθηκε ότι η θεία δύναμη την εμπόδιζε να εισέλθει στον ναό πίσω από τους ανθρώπους που εποφθαλμιούσε και συνειδητοποίησε χάριτι Θεού την αμαρτωλότητά της, η Μαρία έκανε χωρίς χρονοτριβή την ριζική «στροφή» που απαιτεί η μετάνοια, αναχωρώντας για την έρημο, όπου θα ζούσε με μετάνοια και άσκηση ανάλογης αυστηρότητος εν σχέσει με την φρενίτιδα που είχε κυριεύσει την προηγούμενη αμαρτωλή ζωή της.
Το παράδειγμα της οσίας Μαρίας έδωσε αφορμή στους υμνογράφους να αντλήσουν άφθονα πνευματικά διδάγματα για τους πιστούς που εισέρχονται στην οδό της μετανοίας, και ιδιαιτέρως λόγω του ριζικού χαρακτήρα της αλλοίωσης της διαγωγής που επιφέρει. Εκφράζουν την μετάνοια αυτή με αντινομικές εκφράσεις, κατά το μορφολογικό πρότυπο που χρησιμοποιείται συχνότατα στη βυζαντινή υμνογραφία όταν αναφέρεται στο Πάθος και στην Απολύτρωση και παρουσιάζει την Σωτηρία ως την θεραπεία του ομοίου από το όμοιο: η ίαση του πρώτου Αδάμ δια του Δευτέρου, η κατάλυση του θανάτου από τον θάνατο και των παθών δια του Πάθους κ.λπ.
Ακριβώς όπως ο Σταυρός «αντέστρεψε τους πόλους» του χρόνου, έτσι όταν βιώνεται δια της μετανοίας και της ασκήσεως αντιστρέφει τους πόλους του τρόπου της ανθρωπίνης υπάρξεως, οδηγώντας από το πάθος στην αρετή. Έτσι η Μαρία, με την μετάνοιά της, από πόρνη έγινε νύμφη Χριστού. Ενώ άλλοτε ήταν αιτία πτώσεως για πολλούς, χάρι στην «μεταβολή του προτέρου βίου» που συνεπάγεται η μετάνοια έγινε αληθινός ήλιος που οδηγεί τώρα πολλούς στη σωτηρία
Εθαυματούργησε, Χριστέ, του Σταυρού σου η δύναμις, ότι και η πρώην πόρνη ασκητικόν αγώνα ηγωνίσατο• όθεν και το ασθενές απορριψαμένη , γενναίως αντέστη κατά του διαβόλου• διό και το βραβείο της νίκης κομισαμένη, πρεσβεύει υπέρ των ψυχών ημών.
Το πέρασμα αυτό από το ένα άκρο στο άλλο, το οποίο επιτελεί η αρετή της ενεργού μετανοίας, έκανε την Μαρία την Αιγυπτία πρότυπο όλων των μοναχών και των μετανοούντων, ιδιαιτέρως κατά την Μεγάλη Τεσσαρακοστή, όπου πρέπει να την μιμηθούμε φεύγοντες στην «έρημο» για να καθαρθούμε από τα πάθη διά των ασκητικών αγώνων. Αναλογιζόμαστε τον βίο της κατά την ακολουθία της Ε´ Κυριακής, στην πραγματικότητα όμως η σκέψη μας έχει αρχίσει να την ακολουθεί ήδη από την περασμένη Πέμπτη. Στην μακρά ακολουθία του Μεγάλου Κανόνος του αγίου Ανδρέα Κρήτης, διαβάζεται ο βίος της οσίας Μαρίας ως απόδειξη της δυνάμεως της μετανοίας και της ασκήσεως, για να αποκατασταθεί ο αμαρτωλός άνθρωπος στο «αρχαίον αξίωμα» του Αδάμ:
Θείων ενταλμάτων, σεμνή, αγνοούσα, θείον εικόνισμα, Θεού ερρύπωσας• θεία προνοία δε πάλιν εκάθηρας, πανεύφημε, θεωθείσα πράξεσιν, Οσία ταις ενθέοις σου.
Τα ασκητικά κατορθώματα της Μαρίας την ανέβασαν στην τάξη των αγγελικών ταγμάτων: «Ασώματον πολιτείαν εν σώματι μετελθούσα», παρά την αδυναμία της φύσεως. Όπως ο όσιος Ιωάννης της Κλίμακος, έτσι και η οσία Μαρία αποτελεί ζωντανή σύνοψη όλων των αρετών, ιδιαίτερα αυτών που συμβάλλουν στην άνθηση της μετανοίας.
Η μεταστροφή της και η ζωή της στην έρημο την κατέστησαν κυριολεκτικά «εικόνα» της μετανοίας, την οποία τιμούμε ακριβώς για να συμμορφωθούμε με αυτήν , να την μιμηθούμε και να μετάσχουμε έτσι στην χάρη που την θέωσε
Υπόδειγμα μετανοίας σε έχοντες, πανοσία Μαρία, Χριστόν δυσώπει εν τω καιρώ της Νηστείας τούτο ημίν δωρηθήναι, όπως πίστει και πόθω σε άσμασιν ευφημώμεν.
03/04/2022
Δ´ Κυριακή Νηστειών
ΟΣΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΟΣ
Όπως είχαμε υπογραμμίσει σχετικά με την ανάγνωση της Κλίμακος, αυτή είναι το σημαντικότερο από τα πατερικά αναγνώσματα της Μ. Τεσσαρακοστής και οδηγός της διακρίσεως, η οποία πρέπει να συνοδεύει την άσκηση όλων των αρετών. Η γεμάτη από γνώση και λεπτότητα αυτή πραγματεία θα μπορούσε να έχει συντεθεί μόνον από κάποιον που είχε βιώσει αυτά που έγραφε. Επίσης, με την εορτή αυτή υποδηλώνουμε ότι ο όσιος Ιωάννης ο Σιναΐτης πραγματοποίησε εσωτερικά την ανάβαση της κλίμακος αυτής, ώστε έγινε ο ίδιος η Κλίμαξ και το ζωντανό πρότυπο της πνευματικής επιστήμης.
Ταις αρεταίς προς ουρανόν αναλάμψας, καταπηξάμενος σαφώς επανήλθες, προς θεωρίας άπλετον βυθόν ευσεβώς, πάσας στηλιτεύσας μεν, των δαιμόνων ενέδρας, σκέπεις εκ της λώβης δε, τους ανθρώπους της τούτων, ώ Ιωάννη, κλίμαξ αρετών∙και νυν πρεσβεύεις σωθήναι τους δούλους σου.
Η Κλίμαξ αναγγέλλει την άνοδο προς τον Θεό του συγγραφέα της, τον οποίο εγκωμιάζει και «ως αρετών Παραδεισον», «νομοθέτην ασκήσεως» και ως κατ’ εξοχήν Πρακτικόν. Ο Ιωάννης της Κλίμακος αποτελεί πραγματική εικόνα της εγκρατείας και της ασκήσεως. Γι’ αυτό και ο έπαινός του αποτελεί ευκαιρία να θυμηθούμε τις μεγάλες του αρχές. Ο όσιος Ιωάννης σήκωσε τον σταυρό του, για να ακολουθήσει τον λόγο του Ευαγγελίου με απόλυτο τρόπο και να αποταχθεί τα του κόσμου, ώστε να κυριαρχήσει επί των ηδονών της σαρκός και να ανέλθει προς τον Θεό διά της προσευχής.
Του κόσμου την ευπάθειαν ως μοχθηράν εξέκλινας, και ατροφία την σάρκα μαράνας ανεκαίνισας ψυχής τον τόνον, Όσιε, και δόξαν κατεπλούτησας ουράνιον, αοίδιμε∙διό μη παύσει πρεσβεύων υπέρ ημών, Ιωάννη.
Αγωνιζόμενος σύμφωνα με τους «νόμους της ασκήσεως» κατέφλεξε τις ηδονές και τα πάθη, απέκτησε την καθαρότητα και την χωρίς τέλος ανάπαυση της απαθείας. Με την δύναμη του Αγίου Πνεύματος, έγινε κύριος του σώματός του και απέπνιξε μέσα στα δάκρυά του τους δαίμονες, έτσι ώστε κατάφερε, με τα φτερά της προσευχής, να υψωθεί μέχρι το πνευματικό φως της θεωρίας, για να «φωτίσει τον κόσμο» με την διδασκαλία του, «τρέφοντας» τους μαθητές του με τον «καρπόν της εγκρατείας».
Η πνευματική του εμπειρία δεν τον κατέστησε μόνο ικανόν να κατευθύνει τους άλλους στην οδό της ασκήσεως, αλλά και να εκδιώξει κάθε αίρεση «τη ράβδω των δογμάτων». Έχοντας λοιπόν συγκεντρώσει όλες τις αρετές με την υποδειγματική διαγωγή του, όπως μπορούμε να διαπιστώσουμε από την ανάγνωση της Κλίμακος, ο όσιος Ιωάννης εμφανίζεται ως το πρότυπο του μοναχού και μέγας διδάσκαλος της πνευματικής επιστήμης, στην οποία μυούμεθα κατά την διάρκεια της Μ. Τεσσαρακοστής διά της υμνολογικής κατηχήσεως, των κανόνων της νηστείας και των ακολουθιών. Τιμώντας τον, έχουμε προ οφθαλμών μας τον τέλειο μοναχό, έτσι όπως κάθε ένας θα έπρεπε να γίνει αν εφάρμοζε σωστά την διδασκαλία του Τριωδίου. Επομένως και η απλή ενθύμηση των αρετών του είναι ευκαιρία εορτής και ευφροσύνης για όλους τους πιστούς, οι οποίοι γίνονται κατά πρόθεση μοναχοί κατά τη Μ. Τεσσαρακοστή.
27/03/2022
Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως 2022
Τί σημαίνει να αναλάβουμε τον σταυρό μας;
Σημαίνει την από μέρους μας ελεύθερη αποδοχή κάθε μέσου θεραπείας που μας προσφέρει η πρόνοια του Θεού, έστω και αν είναι πικρό. Σου έτυχαν μεγάλες καταστροφές; Κάνε υπακοή στο θέλημα του Θεού, όπως έκανε και ο Νώε. Χρειάζεται να κάνεις θυσία; Παραδώσου στα χέρια του Θεού με την ίδια πίστη που είχε ο Αβραάμ όταν πορευόταν για να θυσιάσει τον γιό του. Καταστράφηκε η περιουσία σου; Πέθαναν ξαφνικά τα παιδιά σου; Να τα υπομένεις όλα με καρτερία, με την καρδιά σου προσκολλημένη στο Θεό, όπως έκανε ο Ιώβ. Σε εγκαταλείπουν οι φίλοι σου και βρίσκεσαι ξαφνικά περικυκλωμένος από εχθρούς; Να τα υπομείνεις όλα χωρίς γογγυσμό, όπως έκαναν και οι απόστολοι, με πίστη στο Θεό πως η βοήθειά Του είναι άμεση. Καταδικάστηκες να πεθάνεις για τον Χριστό; Δόξασε το Θεό που αξιώθηκες τέτοια τιμή, όπως χιλιάδες χριστιανοί μάρτυρες.
Τίποτε δεν θα σου ζητηθεί που δεν έχει ξαναγίνει. Εσύ μάλλον θα ακολουθήσεις το παράδειγμα των πολλών -αποστόλων, αγίων, ομολογητών και μαρτύρων- που έμειναν πιστοί στο θέλημα του Χριστού. Πρέπει να γνωρίζουμε και κάτι ακόμα όμως, όταν επιζητούμε τη σταύρωσή μας. Πως ο Κύριος ζητά τη σταύρωση του παλαιού ανθρώπου, εκείνου με τις πονηρές συνήθειες, που υπηρετεί την αμαρτία. Με τη σταύρωση αυτή ο παλιός, ο ζωώδης άνθρωπος μέσα μας νεκρώνεται. Και ο νέος άνθρωπος, που είναι φτιαγμένος κατ᾽ εικόνα Θεού και αθάνατος αναγεννιέται. Λέει ο απόστολος:
«Ο παλαιός ημών άνθρωπος συνεσταυρώθη… του μηκέτι δουλεύειν ημάς τη αμαρτία».
O σταυρός είναι βαρύς για τον παλιό, τον σαρκικό άνθρωπο. Είναι βαρύς για τον άνθρωπο «συν τοις παθήμασι και ταις επιθυμίαις»(Γαλ.5,24). Για τον πνευματικό άνθρωπο όμως δεν είναι βαρύς. Ο σταυρός είναι«τοις μεν απολλυμένοις μωρία….. τοις δε σωζομένοις ημίν δύναμις Θεού» (Α´Κορ.1,18). Εμείς καυχόμαστε στο σταυρό του Χριστού, στο σταυρό που φέρουμε για χάρη Του. Ο Κύριος δεν ζητά να αναλάβουμε το δικό Του σταυρό αλλά τον δικό μας. Ο δικός Του σταυρός είναι ο βαρύτερος. Εκείνος δεν σταυρώθηκε για τις δικές Του αμαρτίες αλλά για τις δικές μας, γι᾽ αυτό και ο σταυρός Του είναι ο βαρύτερος. Εμείς σταυρωνόμαστε για τις δικές μας αμαρτίες , γι᾽ αυτό και ο δικός μας σταυρός είναι ελαφρύτερος. Όταν τα βάσανά μας βρίσκονται στο αποκορύφωμά τους, δεν πρέπει να λέμε πως είναι πολύ μεγάλα, πέρα από κάθε όριο. Ζει Κύριος και γνωρίζει το μέτρο των πειρασμών μας, δεν θα μας αφήσει να υποφέρουμε περισσότερο από όσο μπορούμε. Το μέτρο των πειρασμών μας είναι υπολογισμένο τουλάχιστον όσο το μέτρο της μέρας και της νύχτας, ή όσο τά όρια των άστρων στην πορεία τους. Εντάθηκαν οι πειρασμοί μας; Έγινε βαρύτερος ο σταυρός μας; Η δύναμη του Θεού είναι μεγαλύτερη, όπως μας βεβαιώνει ο απόστολος:« ότι καθώς περισσεύει τα παθήματα του Χριστού εις ημάς, ούτω δια του Χριστού περισσεύει και η παράκλησις ημών»(Β´Κορ.1,5).
20/03/2022
Κυριακή Β´Νηστειών
Μετά την επιστροφή του ο Γρηγόριος έμεινε στην έδρα του αδιατάρακτος μία τετραετία έως τον θάνατό του που συνέβηκε στις 14 Νοεμβρίου 1359. Το ποίμνιο τον αγαπούσε κατ’ αξίαν και αγαπώνταν από εκείνον θαυμαστώς. Ποτίζει αφθόνως με τον ζωτικό λόγο τις διψασμένες ψυχές του ποιμνίου, θεραπεύει μαζί με τις ψυχές τα σώματα, καθοδηγεί τα πολυάριθμα μοναχικά φροντιστήρια. Πλήθος μαθητών εργάστηκε δίπλα του σ’ αυτό το διάστημα. Δύο από αυτούς, οι αδελφοί Μάρκος και Δωρόθεος Βλατής ίδρυσαν τότε στην κορυφή της πόλεως, δίπλα στην ακρόπολη, την μονή που είναι αφιερωμένη στην Μεταμόρφωση, το αγαπητό θέμα του μηνύματος του Γρηγορίου και των οπαδών του, αλλ’ είναι γνωστή σήμερα με το όνομά τους, Μονή Βλατέων ή Βλατάδων.
Το έργο του δεν διαταράχτηκε παρά μόνο από την αρρώστια που προκάλεσε το θάνατό του. Επρόκειτο για νέα βαρύτερη φάση μιας παλαιάς ασθενείας των σπλάχνων.
Στην αρχή δεν διέκοψε το διδακτικό και ιεραποστολικό έργο, αλλ’ αργότερα υποχρεώθηκε να μείνει κλινήρης. Και στην κλίνη ακόμα συγκεντρώνονταν οι μαθηταί και συνεργάτες του για ν’ ακούσουν τις τελευταίες διδαχές του. Τις τελευταίες ημέρες εφώναζε συχνά:
- Στα επουράνια! στα επουράνια!,
Σα να έβλεπε κιόλας τους ουρανούς και να εβιαζόταν να φθάσει εκεί μία ώρα γρηγορότερα.
Κατά την έξοδο της ψυχής του η χάρις του Πνεύματος περιέλαμψε το δωμάτιο με θείο φως που αλλοίωσε το πρόσωπο του αγίου και του έδωσε μια υπερφυσική αίγλη, αν και ήταν τελείως αποσαρκωμένο. Τη λάμψη του θείου φωτός είδαν μόνο δύο από τους παρισταμένους άνδρες, κληρικοί διακεκριμένοι και στολισμένοι με κάθε αρετή, ενώ την υπερφυσική αίγλη του προσώπου την είδαν όλοι, όχι μόνο όσοι παρεβρίσκονταν εκεί την ώρα εκείνη, αλλά και όσοι παρακολούθησαν έπειτα την εκφορά. Απέθανε στις 14 Νοεμβρίου 1359.
Ο θάνατος ήταν το μακάριο τέλος μιας θαυμαστής ζωής εδώ σ’ αυτόν τον κόσμο και η αρχή μιας ισόθεης ζωής δίπλα στον θρόνο του Θεού. Το λείψανό του κατατέθηκε στο ναό της Αγίας Σοφίας που ήταν τότε ο καθεδρικός ναός της πόλεως, από όπου πριν από αιώνες μεταφέρθηκε στο νέο καθεδρικό ναό που φέρει το όνομά του.
Οι αγώνες του για την Ορθοδοξία επί δυόμισυ δεκαετίες ήταν σε όλους γνωστοί, όπως επίσης και η αγιότης του βίου του. ήταν επίσης γνωστές και μερικές θαυματουργικές ενέργειές του όσον καιρό εζούσε. Μετά τον θάνατό του έφθασαν στην Κωνσταντινούπολη πληροφορίες για νέα θαύματά του, ενώ στη Μονή της Λαύρας και στην Καστοριά του αποδόθηκαν πολύ γρήγορα τιμές αγίου. Έπειτα από αυτά ο πατριάρχης Κάλλιστος, που έμεινε στο θρόνο έως τον θάνατό του, το 1364, εζήτησε από τη Θεσσαλονίκη μία ακριβή έκθεση για τα συμβαίνοντα. Η έκθεσις συντάχθηκε έπειτα από έρευνα και απόφαση συνάξεως κληρικών και λαϊκών, που συνήλθε υπό την προεδρία της βασιλομήτορος Άννας, η οποία συνέχιζε να παραμένει στη Θεσσαλονίκη.
Με βάση αυτή την έκθεση ο Φιλόθεος, ο οποίος διαδέχθηκε για δεύτερη φορά τον Κάλλιστο στον πατριαρχικό θρόνο, το 1364 συνέταξε εγκώμιο και ακολουθία, και ετέλεσε λειτουργία προς τιμήν του. Αυτής της δραστηριότητος του Φιλοθέου καρπός είναι και η εκτενής βιογραφία του Γρηγορίου που μας άφησε.
Με πράξη της συνόδου του Απριλίου του 1368 αναγράφηκε η μνήμη του ως αγίου στο ημερολόγιο της Αγίας Σοφίας, που εσήμαινε ουσιαστική αναγνώριση της αγιότητός του από ολόκληρη την Ορθόδοξη Ανατολική Εκκλησία. Ωρίσθηκε να εορτάζεται τη δεύτερη Κυριακή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής μετά την Κυριακή της Ορθοδοξίας, σαν επέκτασή της κατά κάποιο τρόπο. Εορτάζεται με κατάνυξη σε όλο το χώρο της Ορθοδοξίας, αλλά στην πόλη του και στο ναό του ο εορτασμός προσλαμβάνει ιδιαίτερη λαμπρότητα. Στο απολυτίκιό του που του αφιέρωσε ο πατριάρχης Φιλόθεος επισημαίνονται τα κύρια στοιχεία της προσφοράς του:
Ορθοδοξίας ο φωστήρ,
Εκκλησίας το στήριγμα και διδάσκαλε.
Των μοναστών η καλλονή,
των θεολόγων υπέρμαχος απροσμάχητος.
Γρηγόριε θαυματουργέ,
Θεσσαλονίκης το καύχημα,
κήρυξ της χάριτος.
Ικέτευε διά παντός,
σωθήναι τας ψυχάς ημών.
Εννοείται ότι εορτάζεται επίσης και η επέτειος του θανάτου του την 14 Νοεμβρίου.
13/03/2022
Κυριακή της Ορθοδοξίας 2022
Οι Οικουμενικές Σύνοδοι
Η αυτοσυνειδησία της Εκκλησίας του Χριστού είναι κατά βάσιν πάντοτε καθολική, διότι είναι πάντοτε θεανθρώπινη. Ο Θεάνθρωπος Χριστός αποτελεί την ουσία και την εγγύηση του ενιαίου και μοναδικού χαρακτήρα της εκκλησιαστικής αυτοσυνειδησίας, αφού Αυτός είναι η μοναδική Κεφαλή της Εκκλησίας. τα πάντα στην Εκκλησία είναι καθολικά: το φρόνημα, η καρδιά, η συνείδηση, η βούληση, η ζωή, η προσευχή, το κάθε ιερό μυστήριο και η κάθε αγία αρετή. Τούτον τον ευαγγελισμό εκφράζει, θεοπνεύστως, ο Απόστολος Παύλος λέγοντας: «ημείς δε νουν Χριστού έχομεν». Αυτή η ολόπλευρη καθολικότητα αποκτά την δική της γλώσσα με τις Αγίες Οικουμενικές Συνόδους. Το γεγονός αυτό αποτελεί τον τελειότερο παρατηρητή της καθολικής συνειδήσεως και αυτοσυνειδησίας της. Ο Θεός «εν αγίοις αναπαύεται», ενώ η αυτοσυνειδησία και η συνείδηση της Εκκλησίας «εν αγίοις» θεώνεται, θεανθρωπίζεται. Η Εκκλησία, ως ενσαρκωμένος Θεός Λόγος και επομένως ως ενσαρκωμένη Αλήθεια, αποτελεί αφ’ εαυτής το κορυφαίο μέτρο της Αληθείας, την κορυφαία κρίση της Αληθείας, την ίδια τη γλώσσα της Αληθείας. Οι Οικουμενικές Σύνοδοι, κατά πάντα και δια πάντα Θεανθρώπινες, αποτελούν αυτήν ακριβώς την θεόφραστη γλώσσα, τα χείλη της Αληθείας. Όντας με όλο το είναι τους εκ του Θεανθρώπου και εκ του δικού Του «Πνεύματος της Αληθείας», οι Οικουμενικές Σύνοδοι γνωρίζουν, κατέχουν και καταδεικνύουν όλη την Θεανθρώπινη, Αγιοτριαδική Αλήθεια της Εκκλησίας. η Αγιοτριαδική Αλήθεια φανερώνεται δια των Αγίων Πατέρων των Συνόδων, αυτών των χριστοφόρων και χριστορρημόνων Αγίων.
Τούτη η ευαγγελική, η θεανθρώπινη πίστη είναι η πίστη των Αγίων Αποστόλων, των Αγίων Πατέρων, των Αγίων Οικουμενικών και Τοπικών Συνόδων. Σύμφωνα με αυτήν την πίστη, η Εκκλησία είναι Εκκλησία και Θεάνθρωπος, η ενσαρκωθείσα Δευτέρα Υπόστασις της Αγίας Τριάδος. Σε αυτήν την θεανθρώπινη πίστη, «τη άπαξ παραδοθείση τοις αγίοις» διά του Θεανθρώπου Κυρίου Ιησού Χριστού, στηρίζεται η καθολικότητα και η οικουμενικότητα της Εκκλησίας. αυτό ευαγγελίζεται και ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής: «η ορθόδοξη και σωτηριοφόρος ομολογία της πίστεως συνιστά την καθολική (δηλ. συνοδική, οικουμενική) Εκκλησία». Αυτήν την αποστολική αλήθεια μαρτυρεί ατρομήτως και θεοσόφως ο μαθητής των Αποστόλων Άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος, ευαγγελιζόμενος: «Όπου βρίσκεται ο Ιησούς Χριστός εκεί βρίσκεται και η καθολική Εκκλησία». Ο Άγιος Κλήμης Ρώμης αποστολικώς βροντοφωνάζει: «η Εκκλησία […] εφανερώθη εν τη σαρκί Χριστού». Και ο «δέκατος τρίτος απόστολος», ο Άγιος Αθανάσιος ο Μέγας, ευαγγελίζεται: «η Εκκλησία είναι τύπος και εικόνα του Χριστού».
Τα δόγματα είναι τα αιώνια ανθρώπινα αγιάσματα. Ο ανθρώπινος νους δεν μπορεί ούτε παν-περιληπτικώς να τα κατανοήσει ούτε να τα διανοηθεί. «Τα άγια τοις αγίοις!» τα δόγματα είναι δυνατόν να γίνουν αντιληπτά μέχρις ενός σημείου και μόνον με νου Χριστού, νου χριστοποιημένο. Οι Άγιοι Πατέρες της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου βροντοφωνάζουν ότι τα δόγματα δεν είναι έργο βασιλέων, αλλά Αρχιερέων, οι οποίοι έχουν νουν Χριστού.
Οι Άγιοι Πατέρες είναι οι θεματοφύλακες της Οικουμενικής Εκκλησίας∙ είναι οι άγρυπνοι φρουροί των νοητών τειχών της. Είναι αυτοί που ανέκοψαν τις επελάσεις όλων των εχθρικών στρατιών και με την ρομφαία του πνεύματος απέκρουσαν τις αρχαίες αιρέσεις και πλάνες. Η Αγία Ζ΄Οικουμενική Σύνοδος δηλώνει: «Ας μας κατευθύνουν οι διδαχές των θεορρημόνων Πατέρων. Αντλώντας από αυτούς, ξεδιψάσαμε με την Αλήθεια∙ ακολουθώντας τους, εκδιώξαμε το ψεύδος∙ διδασκόμενοι από αυτούς δεχόμαστε αγαπητικώς τις ιερές εικόνες. Οι Πατέρες και εμείς παραμένουμε υπάκουα τέκνα και τιμούμε την παράδοση της Καθολικής Εκκλησίας. Πιστεύοντας στον Έναν Θεό, Τον δοξαζόμενο εν Τριάδι, αποδεχόμαστε αγαπητικώς τις ιερές εικόνες και σε εκείνους που δεν αποδέχονται ανάθεμα, και ας είναι εκδιωγμένοι μακριά από την Εκκλησία. Ακολουθούμε τον αρχαίο νόμο της Οικουμενικής Εκκλησίας. τηρούμε τις εντολές των Πατέρων. Ανάθεμα σε όποιον προσθέσει κάτι στην διδασκαλία της Καθολικής Εκκλησίας αλλά και σε όποιον αφαιρέσει από αυτήν την διδασκαλία. Τηρώντας κατά πάντα την διδασκαλία των θεοφόρων Πατέρων κηρύττουμε αυτήν την διδασκαλία με ένα στόμα και μία καρδιά μην προσθέτοντες τίποτε, μην αφαιρώντας τίποτε από εκείνο που μας παραδόθηκε. Αντιθέτως, σε τούτα στηριζόμαστε και αυτά δυναμώνουμε. Ομολογούμε και διδάσκουμε έτσι όπως όρισαν και βεβαίωσαν οι Αγίες και Οικουμενικές Έξι Σύνοδοι».
Αφού η Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος έλαβε τις απαραίτητες αποφάσεις και ο κάθε συμμετέχων τις υπέγραψε λέγοντας: «υπέγραψε και όρισε», η Αγία Σύνοδος διακηρύττει: «όλοι έτσι πιστεύουμε, όλοι έτσι νομίζουμε, όλοι είμαστε σύμφωνοι σε αυτό και θέσαμε τις υπογραφές μας. αυτή είναι η ευαγγελική πίστη, αυτή είναι η ορθόδοξη πίστη, αυτή βεβαιώνεται ως πίστη οικουμενική».
Από το βιβλίο του αγίου Ιουστίνου του Τσέλιε(Πόποβιτς)
05/03/2022
Κυριακή της Τυρινής
Αγαπητοί μου Αγιοχαραλαμπίτες «χαίρετε εν Κυρίω πάντοτε»!
Μπαίνουμε στο στίβο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και η Εκκλησία μας στοιχιζόμενη στην μακραίωνη Παράδοσή της μας υπενθυμίζει, στη σημερινή Κυριακή της Τυρινής, την απώλεια του Παραδείσου με την πτώση των πρωτοπλάστων, αλλά και την διαχρονική επιθυμία του ανθρώπου να επιστρέψει ξανά στον φυσικό του χώρο που είναι η Βασιλεία του Θεού.
Ας μαθητεύσουμε την περίοδο αυτή, στα κείμενα των ακολουθιών του Τριωδίου, στις βιωματικές ομιλίες των Πατέρων μας, στην προσευχή και τη νηστεία που μπορεί να κάνει ο καθένας μας, προκειμένου να ανάψει μέσα μας ο πόθος για τον Θεό. Χρειαζόμαστε έμπνευση στον αγώνα για την αγιότητα και την νέκρωση των παθών, γιατί έτσι θα επιτύχουμε την καρποφορία των χαρισμάτων και των δωρεών του Αγίου Πνεύματος.
Μας καλεί ο Θεός στην ζωή της Ανάστασης, της χαράς και της μακαριότητας των αγίων Του. Ας δεχτούμε αυτή την τιμή.
Στο σημερινό μήνυμα της εβδομάδας θα ήθελα να συμπεριλάβω μία μεγάλη και θερμή παράκληση/πρόσκληση σχετική με την θλιβερή επικαιρότητα, που μας φέρνει ενώπιον της φρίκης της εξελισσόμενης πολεμικής σύρραξης στην Ουκρανία. Ενός πολέμου, που δεν γνωρίζουμε την εξέλιξή του και τις ανυπολόγιστες συνέπειες σε ανθρώπινες ζωές, ανθρώπινη αξιοπρέπεια και φυσική καταστροφή.
Δεν θα μπούμε στη λογική των γεω-πολιτικο-οικονομικών προσεγγίσεων και αναλύσεων.
Αυτό που χρειάζεται και σας παρακαλώ να επιδείξουμε αυτή τη στιγμή, είναι τα αισθήματά της φιλανθρωπίας, της αγάπης και της αλληλεγγύης προς τους αδελφούς μας, (ανεξαρτήτου εθνικότητας και θρησκείας), που βρίσκονται στη δίνη των βομβαρδισμών, των μαχών, των βιαιοτήτων και του τρόμου στην εμπόλεμη περιοχή.
Οι καθηγητές στο Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού, της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ, αποφασίσαμε να συμμετάσχουμε σε μία δραστηριότητα προκειμένου να συγκεντρώσουμε ανθρωπιστική βοήθεια για τα θύματα του πολέμου στην Ουκρανία. Πρώτιστα αναφερόμαστε στους φοιτητές μας αλλά και των άλλων Σχολών και Τμημάτων του Πανεπιστημίου μας.
Θεωρώ όμως ότι είναι καθήκον όλων μας να συνδράμουμε και μάλιστα επειγόντως να προσφέρουμε ο καθένας όπως και όσο μπορούμε στο να συγκεντρώσουμε την βοήθεια για να αποσταλεί στην Ουκρανία.
Σε συνεννόηση με αρμόδια πρόσωπα πληροφορηθήκαμε τις ανάγκες για το τι χρειάζεται να συγκεντρώσουμε.
Στην αφίσα που επισυνάπτουμε αναφέρονται τα είδη, ο τόπος και ο χρόνος για την προσφορά σας. Ας φανούμε γενναιόδωροι, εξάλλου αυτό είναι το παράγγελμα του Ευαγγελίου της περασμένης Κυριακής.
Σας εύχομαι καλή Σαρακοστή και καλή δύναμη στον αγώνα σας.
Με αγάπη Χριστού
π. Αθανάσιος
27/02/2022
Κυριακή των Απόκρεω
Ο άγιος Γρηγόριος (ο Θεολόγος) επιγραμματικά λέγει: «πράξις θεωρίας επίβασις». Δηλαδή, η πράξη γίνεται σκαλοπάτι για να ανεβεί ο άνθρωπος στη θεωρία. «Αλλά είναι σκαλοπάτι, όταν ο άνθρωπος φυλάττει τις εντολές, οδεύει δια των προσταγμάτων. Τότε γίνεται θεολόγος και της θεότητος άξιος. Τότε φτάνει στη βασιλεία των ουρανών, που δεν είναι άλλο παρά 'το τυχείν του καθαρωτάτου τε και τελεωτάτου, τελεώτατον δε των όντων, γνώσις Θεού', έργο που αρχίζει σε τούτη και ολοκληρώνεται στην άλλη ζωή».
Αυτή τη συζυγία θεωρίας και πράξεως δείχνουν οι περισσότεροι σχεδόν από τους αγίους Πατέρες, ως δρόμο σίγουρο με τον οποίο κερδίζουμε τη σωτηρία μας. Η θεωρία μας υψώνει προς τα υψηλά, μας οδηγεί στα άγια των αγίων, «επανάγει το νου μας προς το συγγενές• η πράξη υποδέχεται τον Χριστό, τον θεραπεύει, δείχνει με τα έργα τη δύναμη της αγάπης προς αυτόν»…..
Η αλήθεια του Χριστιανισμού έγκειται ακριβώς στον «ποιήσαντα και διδάξαντα» Χριστό, στην αυτοαλήθεια, όπου με την πράξη και τη θεωρία εισέδυσαν οι Άγιοι της Εκκλησίας μας «ποιήσαντες και διδάξαντες». Δεν αισθανόταν έτοιμοι, ούτε άξιοι να πλησιάσουν με τη θεωρία τον Χριστό, αν δεν φορούσαν το πνευματικό ένδυμα. Και το πνευματικό ένδυμα και ιμάτιο υφαίνεται, «όταν τω διδακτικώ λόγω επιπλέκεται πράξις». Ο θείος Μάξιμος ο ομολογητής το αναλύει βαθύτατα αυτό στα «θεολογικά» του κεφάλαια. Ο νους όσο έχει ζωντανή μέσα του τη μνήμη του Θεού, ζητεί να πλησιάσει τον Κύριο όχι απλώς με τη θεωρία, αλλά με φόβο Κυρίου, δηλαδή με την πράξη των εντολών του. Όποιος θελήσει να βρει τον Κύριο με τη θεωρία μονάχα, δίχως την πράξη, αυτός δεν θα τον βρει ποτέ. Σε όποιον όμως τον ζητεί με τη θεωρία την έμπρακτη, σ’ αυτόν ο Χριστός διδάσκει τους τρόπους των εντολών και φανερώνει την αλήθεια των όντων, των λόγων, των πραγμάτων. Εδώ πρέπει να θυμηθούμε το βαθύ λόγο του αββά Φιλήμονος, που φαίνεται για τους πολλούς ακατανόητος. Ο λόγος αφορά εκείνους που αγωνίζονται και βρίσκονται σε διαρκή πόλεμο πνευματικό. Λέγει ο αββάς Φιλήμων, ότι οι αρετές και οι κακίες κάνουν τυφλό το νου: οι αρετές για να τον εμποδίσουν να ιδεί τις αρετές και οι κακίες για να τον εμποδίσουν να ιδεί τις κακίες. Όταν όμως σταματήσει ο πόλεμος και «πνευματικών αξιωθεί χαρισμάτων, τότε όλος φωτοειδής γίνεται, πυκνώς ενεργούμενος παρά της χάριτος, και ακλινής έστηκεν εις την των πνευματικών θεωριών ηδονήν. Ο τοιούτος, ουκ έστι τοις ενταύθα προσδεδεμένος, αλλά μεταβέβηκεν εκ του θανάτου εις την ζωήν».
Ο πρακτικός βίος, κατά τους αγίους Πατέρες, είναι η τήρηση των εντολών του Χριστού, η οποία μας καθαρίζει από τα πάθη της αμαρτίας και μας φέρνει στην κατάσταση της λαμπρότητος, κάτω από την ευγενική αύρα της χάριτος. Ο βίος ο θεωρητικός, με τρία πράγματα γίνεται ακέραιος και ανεπίληπτος: «διά πίστεως, μετοχής ενεργού του αγίου Πνεύματος και σοφίας ειδήσεως». Ο υμέναιος του πρακτικού με τον θεωρητικό βίο, μας δίνει τον δρόμο που χάραξαν οι Πατέρες της Ορθοδοξίας, για την κατάκτηση της σωτηρίας, για την είσοδο στη Βασιλεία των ουρανών.
Για τους αγίους Πατέρες, η θεωρία και η πράξη είναι δύο πράγματα αξεχώριστα. Όπως η ψυχή και το σώμα κάνουν και τα δύο μαζί τον άνθρωπο, έτσι και η πράξη με τη θεωρία αποτελούν τη «γνωστική σοφία» που σώζει. Δένονται και οι δύο σε ένα ωραίο και αρμονικό σύνολο. Η πράξη είναι θεωρία «ενεργουμένη», και η θεωρία είναι πράξη« μυσταγωγουμένη». Η πράξη λαμπρύνεται με τρόπους αρετών, η θεωρία φωτίζεται με θεία νοήματα. Όποιος αγαπά και αγωνίζεται για τη σωτηρία του, πρέπει να περάσει από την πράξη και τη θεωρία, «αλλήλαις συνεχομένας και μηδεμίαν της ετέρας διεζευγμένην». Γι’ αυτό, ούτε η πράξη δίχως τον λόγο είναι αγαθή, ούτε ο λόγος δίχως την πράξη. Δεν υπάρχει ασφαλής πράξη έξω από τη θεωρία, ούτε αληθινή θεωρία έξω από την πράξη. Υπάρχει εδώ μία αναλογία, στην πράξη και στη θεωρία του πνευματικού ανθρώπου, όπως στα πλοία και στα πανιά που απλώνουν, για να τα σπρώχνει ο άνεμος. Αν το πλοίο (δηλ. η πράξη), είναι δυσανάλογα μικρό ή μεγάλο προς τα πανιά (δηλ. τη θεωρία), κινδυνεύει: ή να μείνει ακίνητο, ή να το αναποδογυρίσουν οι άνεμοι, ή να σκιστούν τα πανιά.
Έτσι το μυστήριο της σωτηρίας μας βρίσκεται πάντα στο φωτεινό τέρμα του δρόμου, που με πόνο και αγώνα μας φανερώνεται από τη χάρι του Θεού, όταν περάσουμε από την ορθή πράξη στη θεωρία του ακροτάτου εφετού.
20/02/2022
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ
Η μετάνοια είναι εσωτερική διάθεση και στάση με την οποία ο άνθρωπος αναγνωρίζει τα λάθη του ή γενικότερα την αμαρτητική του κατάσταση από την οποία απομακρύνεται• ζητεί τη συγχώρηση από τον Θεό, και, επικαλούμενος τη βοήθειά του, εκδηλώνει τη βούλησή του να μη αμαρτήσει πλέον στο μέλλον και να μη παραμείνει χωρισμένος από τον Θεό, αλλά να επιστρέψει σ’ Αυτόν μεταβάλλοντας στάση. Οι Πατέρες βλέπουν στη μετάνοια μία διαδικασία μεταστροφής που λαμβάνει υπόψη λιγότερο την αμαρτία καθεαυτή συγκριτικά με την επιστροφή στον Θεό. Αξιολογείται το μέλλον σε σχέση με το παρελθόν, η υγεία σε σχέση με τη νόσο και η επανένωση με τον Θεό σε σχέση με τη διακοπή της κοινωνίας μαζί Του. Η θετική χροιά της μετάνοιας, παρατηρείται καλά, στον ορισμό που δίνει γι’ αυτήν ο άγιος Ιωάννης Κασσιανός• συνίσταται στο να μη διαπράττομε στο εξής τα αμαρτήματα για τα οποία μετανοήσαμε ή για τα οποία η συνείδησή μας δοκιμάζει λύπη.
Η μετάνοια αρχίζει για τον άνθρωπο πρωτίστως με την αναγνώριση των αμαρτιών του. Αυτή είναι μία απαραίτητη προϋπόθεση για να τις ξεπεράσει, για να θεραπευθεί από αυτές , για να σωθεί. Με αυτή την προοπτική ο άγιος Εφραίμ (ο Σύρος) γράφει ότι αρχή της σωτηρίας αποτελεί η αυτογνωσία. Μία τέτοια γνώση αποκτάται κατά πρώτον με τη μεθοδική εφαρμογή της εξέτασης της συνείδησης. Ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος προτείνει να κάνουμε τον λογαριασμό κάθε ώρα για να μη λησμονήσουμε τίποτε.
Η συνειδητοποίηση της αμαρτίας, συνιστά θεμελιώδη στιγμή για τη μετάνοια, απαραίτητη προϋπόθεση της πνευματικής προόδου και ουσιαστικό στάδιο της διαδικασίας της θεραπείας. Η απλή αυτή συναίσθηση της αμαρτίας είναι ήδη καθαρτική και απελευθερωτική.
Ταυτόχρονα με την αναγνώριση της αμαρτίας του, ο «εν μετανοία» άνθρωπος, ζητεί συγχώρηση από τον Θεό και εκδηλώνει τη βούλησή του να ενωθεί από την αρχή μαζί Του. Η μετάνοια λοιπόν εκδηλώνεται ως στάση υπέρβασης της αμαρτίας• απέχει προφανώς από το να περιορίζεται στην απλή διαπίστωση κάποιας αποτυχίας ή στην εμμονή σε αυτήν. Αντίθετα εμφανίζεται ως ένα βασικό κίνητρο πνευματικής προόδου και πορείας του ανθρώπου προς την υγεία. Μέσω αυτής, ο άνθρωπος αποστρέφεται το παρελθόν του, αυτό του παλαιού ανθρώπου και τείνει προς το μέλλον, αυτό του καινού ανθρώπου που καλείται και θέλει να γίνει. Με την μετάνοια, συνεχίζει να υπερβαίνει τις ατέλειές του και τον ίδιο τον εαυτό του για τον Θεό. Ο απ. Παύλος εμπιστεύεται: «τα οπίσω επιλανθανόμενος, τοις δε έμπροσθεν επεκτεινόμενος» (Φιλιπ. 3,13).
13/02/2022
Ομιλία του μακαριστού γέροντα Αιμιλιανού του Σιμωνοπετρίτη για την μετάνοια.
(σύνδεσμος μηνύματος)
(σύνδεσμος μηνύματος)
Αλήθεια. Από μας εξαρτάται να διαλέξουμε κι αυτό που δεν θέλουμε κι αυτό που αντιπαθούμε. Μπορεί πχ ο ηθικά ελεύθερος άνθρωπος, να επιμείνει στην τήρηση του νόμου του Θεού, που από την φύση του αγαπά και μπορεί να αθετήσει το νόμο από πλάνη, υποτάσσοντας το θέλημά του στο θέλημα του διαβόλου. Δηλαδή ή να μείνει ηθικά ελεύθερος, ή να γίνει ηθικά δούλος. Όμως διαφέρει κατά πολύ ο ορισμός, το ότι η ηθική ελευθερία είναι το να πράττουμε το αγαθό ή το κακό. Γιατί, αυτός που πράττει το κακό είναι ήδη ηθικά δούλος. Αν και είναι ελεύθερος μπορεί να παραδοθεί στη δουλεία. Αλλά βρισκόμενος στη δουλεία δεν μπορεί να πράττει ελεύθερα. Γι’ αυτό το λόγο, ηθικά ελεύθερος είναι εκείνος που με τη θέλησή του πράττει το αγαθό.
Ο πόνος, η στεναχώρια, η αγωνία, η ψυχική τραγωδία είναι αποτέλεσμα της πτώσεως του ανθρώπου, η οποία οφείλεται στον εγωισμό του. Οι αναθυμιάσεις του ενώ γεννούν στην ψυχή τη στεναχώρια, ενώ η φυσιολογική της κατάσταση είναι η χαρά, διότι ο Θεός είναι ειρήνη, είναι χαρά και η ψυχή είναι εμφύσημα του Θεού, δημιουργήθηκε από αυτόν και οδεύει προς αυτόν. Επομένως η στεναχώρια είναι ξένη και αδικαιολόγητη μέσα στην ανθρώπινη ζωή.
Ας εντρυφήσουμε συνοδοιπορούντες με τους Αγίους της εβδομάδας. Καλή δύναμη.
Από ομιλία του αγίου Νεκταρίου για το απαραβίαστο του αυτεξουσίου.
«Ἀδελφοὶ, ὅτε ἦλθε τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου, έξαπέστειλεν ὁ Θεὸς τὸν υἱὸν αὐτοῦ, γενόμενον ἐκ γυναικός, γενόμενον ὑπὸ νόμον ἵνα τοὺς ὑπὸ νόμον ἐξαγοράσῃ, ἵνα τὴν υἱοθεσίαν απολάβωμεν. Ὅτι δὲ ἐστὲ υἱοί, ἐξαπέστειλεν ὁ Θεὸς το Πνεῦμα τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ εἰς τὰς καρδίας ὑμῶν, κρᾶζον ἀββᾶ ὁ πατήρ• ὥστε οὐκέτι εἶ δοῦλος, ἀλλ᾽υἰὸς• εἰ δὲ υἱός, καὶ κληρονόμος Θεοῦ διὰ Χριστοῦ». Γαλ. 4, 4-7
«Αλλά τι μπορεί συνεχώς να μας αγιάζει; Όπως οι Προπάτορες δεν έχασαν τη σχέση τους με τον Θεόν, έτσι και εμείς δεν την χάνουμε. Επειδή ο Θεός έβαλε μέσα μας την εικόνα της θεότητος, μας έκανε δηλαδή εικόνα ανεξίτηλη, και χάρισε στην φύση μας τον χαρακτήρα της αγιότητος, της θεότητος, το πρώτο που μπορεί να μας αγιάζει είναι η μνήμη ότι ο καθένας μας είμαστε εικόνα Θεού. Όπου εγώ εκεί και ο προαιώνιος Θεός
Αυτός ο αγώνας είναι κατά του πνεύματος της λύπης, που σκοτίζει την ψυχή προς κάθε πνευματική θεωρία και την εμποδίζει από κάθε αγαθή εργασία. Όταν το πονηρό αυτό πνεύμα αδράξει την ψυχή και την σκοτίσει τελείως, δεν της επιτρέπει να προσεύχεται με προθυμία, ούτε να καρτερεί στην ωφέλεια των ιερών αναγνωσμάτων∙ δεν ανέχεται να έχει ο άνθρωπος πραότητα και συμπάθεια προς τους αδερφούς. Επιφέρει επίσης το μίσος για όλες τις ασχολίες των αναγκαίων, ακόμη και προς αυτές τις υποσχέσεις του μοναχικού βίου. Γενικότερα, η λύπη, με το να συγχέει όλες τις σωτήριες επιθυμίες της ψυχής και με το να παραλύει την αντοχή και την καρτερία της, την καταντά παράλυτη και άφρονη, ενώ την ενδύει με λογισμούς απογνώσεως. Επομένως, εάν έχουμε σκοπό να αγωνισθούμε στον πνευματικό πόλεμο και να νικήσουμε, συν Θεώ, τα πνεύματα της πονηρίας, ας φυλάξουμε με κάθε προσοχή την καρδιά μας από αυτό το πνεύμα της λύπης.
Θεοτόκος – Εκκλησία
(σύνδεσμος μηνύματος)
1. Έτσι την έβλεπε τη νηστεία, το νεαρό εκείνο παλληκαράκι: Ο άγιος Ιωάννης. Με λεβεντιά και με γενναίο φρόνημα.
(σύνδεσμος μηνύματος)
Εξ αφορμής της σημερινής εορτής των Αρχαγγέλων ας δούμε πώς πολιτεύονται οι άγγελοι, πως παρίστανται ενώπιον του Θεού και πώς εμφανίζονται στους ανθρώπους. Εμείς οι ορθόδοξοι έχομε μοναδικό προνόμιο να μπορούμε από τα λειτουργικά βιβλία να γνωρίσουμε το αγιολογικό, δογματικό και ηθικό περιεχόμενο της εορτής. Γι’ αυτό οι άνθρωποι οι οποίοι δεν έχουν ουσιαστική σχέση με τις εκκλησιαστικές ακολουθίες συνήθως είναι πνευματικά άνικμοι, ανόρεκτοι, αδύναμοι, καχεκτικοί• η δε ζωή τους αποτελείται από διάφορα μικρογεγονότα, τα οποία γεμίζουν το συνειδός και την μνήμη τους. Το βεληνεκές τους είναι μικρό, αφού δεν έχουν εποπτεία των νοητών και ουρανίων πραγμάτων. Η καθημερινή λατρεία είναι μεγάλη ευλογία, γιατί δίνει κάθε μέρα κοινωνία με τους αγίους, αλλά και με τον Κύριο και την Θεοτόκο. Οι συχνές ακολουθίες αυξάνουν τον ορίζοντά μας και κάνουν το είναι μας να ανέρχεται από την γη στον ουρανό.
Ας δούμε αδελφοί μου πως η Εκκλησία επί τη βάσει του Συναξαρίου υμνολογεί και ψάλλει εις την εορτήν του Αγίου Δημητρίου. Διότι η υμνολογία της Εκκλησίας δεν είναι ποίησις και μουσική κατά αυθαίρετη έμπνευση των ιερών μελουργών. Όπως το κήρυγμα του ευαγγελίου και η πίστις της Εκκλησίας, είναι κήρυγμα γεγονότων και πίστις εμπράγματος, έτσι και η υμνολογία της Εκκλησίας εμπνέεται και παίρνει τα θέματά της από τα γεγονότα της πίστεως, από την θεία Γραφή και από την άθληση των αγίων. Ό,τι ψάλλομε στις εορτές της Εκκλησίας είναι διδαχή, που γίνεται με τη γλώσσα της λειτουργικής ποιήσεως και της ιεράς μουσικής. Δεν ψάλλομε δηλαδή στην Εκκλησία απλώς προς τέρψιν, αλλά προς οικοδομήν και παράκλησιν. Ιδού λοιπόν πως η Εκκλησία εκφράζει την πνευματικήν της χαράν και πως εγκωμιάζει τον άγιον Δημήτριο στο πρώτο τροπάριο του Εσπερινού της εορτής. Ο μεγαλομάρτυς «εκ των Αγγέλων επαίνοις στέφεται» και «εκ των ανθρώπων άσματα δέχεται». Η μία Εκκλησία των αγγέλων και των ανθρώπων εις τον ουρανόν και εις την γην στεφανώνει και εγκωμιάζει τον γενναίον αθλητήν του Χριστού. Οι στέφανοι των αγγέλων είναι η άφθαρτος δόξα των αγίων, τα άσματα των ανθρώπων είναι η ιερά υμνωδία της επί γης Εκκλησίας, η κατανυκτική ψαλμωδία της ορθοδόξου λατρείας. Εις το άλλο τροπάριο, του όρθρου της σημερινής εορτής, οι πανηγυρίζοντες πιστοί, ζώντα έχοντες εν μέσω αυτών και βλέποντες τον τιμώμενον άγιον, απευθύνονται και λέγουν προς αυτόν με καύχησιν και πνευματικήν ευφροσύνην «Η μνήμη σου, ένδοξε, μάρτυς Δημήτριε, εφαίδρυνε σήμερον την Εκκλησίαν Χριστού». Οι εορτές των αγίων καθ᾽ όλον το έτος είναι οι ημέρες που πραγματικά φαιδρύνουν και ωραΐζουν την Εκκλησία, όχι ως ευκαιρία σχολής και αργίας και διασκεδάσεως κοσμικής, αλλά ως σταθμοί στον βίο πνευματικής αναψυχής και ευφροσύνης.
«….τι η γενεά αύτη σημείον επιζητεί; αμήν λέγω υμίν, ει δοθήσεται τη γενεά αύτη σημείον».
«Όταν λοιπόν θελήσομε να στραφούμε προς τον Θεόν με έναν θεωρητικότερο τρόπο, με μία διάθεση απολαύσεως του Θεού και πληρώσεως υπ᾽ αυτού, τότε φθάνομε να αποκτήσομε τις καθαρές και τρανές περί αυτού εμφάσεις, τότε ο Θεός ελλάμπει, γίνεται μία πραγματικότης στο κάτοπτρο της δικής μας ψυχής, δεν είναι ένας άγνωστος Θεός αλλά πολύ οικείος. Τότε η ζωή μας αποκτά ένταση, δύναμη, σταθερότητα, διότι έχομε το προσωπικό βίωμα, την προσωπική εμπειρία. Τότε η ζωή μας δεν είναι απλώς ψυχική αλλά πνευματική ζωή, φθάνει στο σημείο που μπορούμε να μιλήσομε περί ζωής εν Πνεύματι. Τι σημαίνει ζωή εν Πνεύματι, ζωή κατ᾽ ενέργειαν του Αγίου Πνεύματος; Ζωή εν Πνεύματι σημαίνει ότι έχομε δώσει τόπον, τρόπον και δικαίωμα στο Άγιον Πνεύμα να μπορεί να δρα μέσα μας, να μας πληροί και επομένως να μας κρατεί διαρκώς ως θεανθρωπίνους υιούς του ουρανίου Πατρός.
Εμείς εγνωρίσαμε τον Γέροντα (Σιλουανόν) κατά την περίοδον ταύτην της ζωής αυτού. Είχον παρέλθει οι μακροί χρόνοι της τιτανίου μάχης κατά των παθών. Τότε ήτο αληθώς μέγας εις το πνεύμα. Μαθητευθείς εις τα μυστήρια του Θεού και καθοδηγηθείς άνωθεν εις τον πνευματικόν αγώνα, ανήρχετο ήδη σταθερῴ ποδί εις την απάθειαν.
«Τόσα τα εμπόδια τα οποία περεμπίπτουν και καθιστούν σκληράν την ζωήν του ανθρώπου και οδυνηράς τας ημέρας του! Θα ελέγομεν ότι αυτό το οποίον ζει ο άνθρωπος είναι ό,τι οράται, ήτοι το εμπόδιον, το πρόβλημα, η αγωνία, ο πόνος. Τα εμπόδια όμως αυτά σκληραγωγούν το σώμα του ανθρώπου ως αθλητικά επιτεύγματα και δι᾽αυτό δεν τα αίρει ο Θεός. Ωριμάζουν και παιδαγωγούν το πνεύμα του, το ξεκαρφώνουν από τα χοϊκά και κοσμικά και το συνηθίζουν να ανέρχεται προς τον «Θεόν τον ζώντα». Θα ηδύνατο ο άνθρωπος, τρεφόμενος από τον λόγον του Θεού και εμπνεόμενος από αυτόν, να ωριμάζει, να «ανακαινούται ημέρα τη ημέρα» και να εγγίζει δια της γνώσεως περισσότερον τον Θεόν. Αλλά είναι σκληραί αι καρδίαι μας και σκληρά πράγματα ημπορούν να μας υποχρεώνουν να αλλάζομεν τρόπον σκέψεως και ζωής. Και αυτά είναι τα εμπόδια, αι δυσκολίαι, αι θλίψεις, τα οποία, ενώ εμείς μισούμεν, εν τούτοις γίνονται πρωταρχικά βήματα προς τον Θεόν. Μας δυναμώνουν και μας διδάσκουν να ακολουθεί η ψυχή μας τον εσταυρωμένον Χριστόν.
Η χρονική κίνηση μας επαναφέρει και πάλι στην αρχή ενός κύκλου, τον οποίο καλούμαστε να διαγράψουμε πορευόμενοι προς τα εμπρός. Στο απολυτίκιο της πρώτης Σεπτεμβρίου, της αρχής της Ινδίκτου όπως την ονομάζει ο συναξαριστής, σημειώνεται το εξής: «Ο πάσης δημιουργός της κτίσεως, ο καιρούς και χρόνους εν τη ιδία εξουσία θέμενος, ευλόγησον τον στέφανον του ενιαυτού της χριστότητός σου Κύριε, φυλάττων εν ειρήνη τους βασιλείς και την πόλιν σου, πρεσβείες της Θεοτόκου και σώσον ημάς».
06/02/2022
Αγίου Χαραλάμπους 2022
Ως στύλος ακλόνητος της Εκκλησίας Χριστού
και λύχνος αείφωτος της Οικουμένης σοφέ,
εδείχθης Χαράλαμπες.
Έλαμψας εν τω κόσμω δια του μαρτυρίου,
έλυσας και ειδώλων την σκοτόμαιναν μάκαρ.
Διό εν παρρησία Χριστώ, πρέσβευε σωθήναι ημάς.
Ως αστήρ ανέτειλας εκ της εώας
και πιστούς εφώτισας ταις των θαυμάτων σου βολαίς.
Ιερομάρτυς Χαράλαμπες, όθεν τιμώμεν την θείαν σου άθλησιν.
Μετά δύο χρόνια ειδικών καταστάσεων, επανερχόμαστε και πάλιν με πιο ήπιες συνθήκες σχετικά με την πανήγυρι του Αγίου μας.
Εφέτος θα λαμπρύνει και πάλι την πανήγυρι ο σεβαστός Γέροντας Ελισαίος, ο οποίος θα χοροστατήσει στον Εσπερινό και θα λειτουργήσει την κυριώνυμη ημέρα της εορτής.
Παρακαλώ και ελπίζω να περάσετε όλοι να προσκυνήσετε τον Άγιο, όπως κάθε χρόνο. Να τον παρακαλέσουμε όλοι μαζί να μας απαλλάξει από τους ποικίλους πειρασμούς που πέρασαν και οι οποίοι συνεχίζουν να μας δυσκολεύουν ψυχικά και σωματικά.
Να αρχίσει και πάλι ο ναός του στο μετόχι, να είναι παρακλητικό και ασφαλές καταφύγιο για όλους μας
Καλή πανήγυρι
π. Αθανάσιος
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ ΠΑΝΗΓΥΡΕΩΣ
ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ ΜΕΤΟΧΙΟΥ
ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΣΙΜΩΝΟΣ ΠΕΤΡΑΣ
ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ
ΤΡΙΤΗ:
7.00πμ Ὄρθρος καὶ Θ. Λειτουργία
5.00μμ Ἑσπερινὸς καὶ Παράκλησις
ΤΕΤΑΡΤΗ:
7.00πμ Ὄρθρος καὶ Θ. Λειτουργία
6.00μμ Πανηγυρικὸς Ἑσπερινὸς μὲ χοροστασία τοῦ πανοσιολογιωτάτου
Καθηγουμένου ἀρχιμ.Ἐλισαίου
ΠΕΜΠΤΗ:
7.00πμ Πανηγυρικὸ συλλείτουργο ἱερουργοῦντος τοῦ πανοσιολογιωτάτου
Καθηγουμένου ἀρχιμ. Ἐλισαίου
5.00μμ Ἑσπερινός, Παράκλησις καὶ Χαιρετισμοὶ τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπους
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ:
7.00πμ Ὄρθρος καὶ Θ. Λειτουργία
5.00μμ Ἑσπερινὸς καὶ Παράκλησις τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπους
30-01-2022
Κυριακή Ζακχαίου
Αλήθεια. Από μας εξαρτάται να διαλέξουμε κι αυτό που δεν θέλουμε κι αυτό που αντιπαθούμε. Μπορεί πχ ο ηθικά ελεύθερος άνθρωπος, να επιμείνει στην τήρηση του νόμου του Θεού, που από την φύση του αγαπά και μπορεί να αθετήσει το νόμο από πλάνη, υποτάσσοντας το θέλημά του στο θέλημα του διαβόλου. Δηλαδή ή να μείνει ηθικά ελεύθερος, ή να γίνει ηθικά δούλος. Όμως διαφέρει κατά πολύ ο ορισμός, το ότι η ηθική ελευθερία είναι το να πράττουμε το αγαθό ή το κακό. Γιατί, αυτός που πράττει το κακό είναι ήδη ηθικά δούλος. Αν και είναι ελεύθερος μπορεί να παραδοθεί στη δουλεία. Αλλά βρισκόμενος στη δουλεία δεν μπορεί να πράττει ελεύθερα. Γι’ αυτό το λόγο, ηθικά ελεύθερος είναι εκείνος που με τη θέλησή του πράττει το αγαθό.
Έτσι, ηθική ελευθερία είναι η ασάλευτη παραμονή του ανθρώπου στην τήρηση των εντολών του Θεού. Αυτό ακριβώς εκφράζει ο λόγος που είπε ο σοφός Σειράχ για την ηθική ελευθερία. «Αυτός, (ο Κύριος), απ’ αρχής εδημιούργησεν ελεύθερον τον άνθρωπον και τον αφήκεν εις την ελευθερίαν αυτού θέλησιν και διάθεσιν… Ενώπιόν σου έθεσε φωτιά και νερό, όπου θέλεις ημπορείς να απλώσεις ελευθέρως το χέρι σου. Ενώπιον των ανθρώπων υπάρχει η ζωή και ο θάνατος και εκείνο το οποίο κανείς θα θελήσει και θα προτιμήσει θα του δοθεί». (Κεφ. 15, 14 και 16-17).
Απ’ όσα αναφέραμε καταφαίνεται ότι ο άνθρωπος είναι ηθικά ελεύθερος να εκλέξει μεταξύ φωτιάς και νερού, ζωής και θανάτου, αγαθού και κακού. Αλλά ο ηθικά ελεύθερος πριν προβεί στην εκλογή, όταν προτιμάει το κακό κατά την εκλογή του, δεν είναι ηθικά ελεύθερος. Γι’ αυτό είναι ασφαλώς ο άνθρωπος ηθικά ελεύθερος να παραμείνει με τη θέλησή του στο αγαθό, δεν είναι όμως ηθικά ελεύθερος προτιμώντας το κακό. Γιατί ο άνθρωπος, από φυσικού του, θέλει μεν τη ζωή και το νερό κι από φυσικού του πάλι αποστρέφεται το καμίνι και το θάνατο. Διαλέγοντας όμως κάποιος αυτό, που αποστρέφεται, δεν κινείται ελεύθερα, δηλαδή σύμφωνα με τη θέλησή του, αλλά παρά τη θέλησή του. Επομένως είναι δούλος. Γι’ αυτό ακριβώς, ηθική ελευθερία είναι η εθελούσια εκλογή μόνο του αγαθού.
Σύμφωνα μ’ όσα είπαμε, πρέπει να κάνουμε διάκριση στον ορισμό του ανθρώπου, ως ηθικά ελεύθερου όντος, από τον ορισμό περί της ηθικής ελευθερίας. Ο άνθρωπος είναι ηθικά ελεύθερος να απλώσει το χέρι του στη ζωή και στο θάνατο. Αλλά ηθική ελευθερία είναι να απλώσει ο άνθρωπος το χέρι του μόνο και μόνο στη ζωή.
Για το αυτεξούσιο του ανθρώπου λέει και ο Μέγας Βασίλειος, στον Ψαλμό Ξα΄: «Έβαλα μπροστά σου τη ζωή και το θάνατο, το αγαθό και το κακό. Δύο φύσεις που είναι αντίθετες μεταξύ τους. στάθμισέ τες, πάνω στο κριτήριο του εαυτού σου∙ ζύγισε ακριβώς ποιο είναι ωφελιμότερο για σένα. Να προτιμήσεις την πρόσκαιρη ηδονή και μ’ αυτή να λάβεις τον αιώνιο θάνατο, ή αφού προτιμήσεις την κακοπάθεια στην άσκηση της αρετής, χρησιμοποιήσεις αυτήν ως πηγή της αιώνιας απόλαυσης;». απ’ αυτά τα λόγια του Μεγάλου Βασιλείου γίνεται φανερό πάλι, το αυτεξούσιο του ανθρώπου να μείνει ηθικά ελεύθερος, ή να γίνει ηθικά δούλος, να διατηρήσει την ηθική του ελευθερία, ή να υποταχτεί στη δουλεία. Να μείνει στην αρετή, ή να παραδοθεί στην κακία. Και δεν αστοχεί κανείς ισχυριζόμενος ότι, η μεν ηθική ελευθερία είναι αρετή, η δε ηθική ανελευθερία είναι κακία.
Η ηθική ελευθερία κάνει τον άνθρωπο ικανό να πράττει πάντοτε το αγαθό και να αποφεύγει το κακό. Η Αγία Γραφή λέει ότι ο Θεός έβαλε το νόμο γραπτό στην καρδιά του ανθρώπου. Μ’ αυτά τα λόγια η Γραφή μας διδάσκει τη δύναμη της ηθικής ελευθερίας του ανθρώπου. Ο αληθινά ηθικά ελεύθερος άνθρωπος μπορεί να γνωρίσει το Θεό, που έδωσε το νόμο να μιλάει στην καρδιά του, το Θεό που γίνεται φανερός στην εικόνα της δημιουργίας και να μιμηθεί την αγαθότητά Του. γιατί, όπως λέει και ο Απ. Παύλος: «Επειδή η γνώσις του Θεού και του θελήματός Του (όση μπορεί να χωρέσει ο άνθρωπος) είναι φανερή και γνωστή σ’ αυτούς. Διότι από τότε που εκτίσθη ο κόσμος αι αόρατοι τελειότητες του Θεού γίνονται καθαρά αισθηταί με την δάνοιαν δια μέσου των δημιουργημάτων, ώστε να μένουν αυτοί αναπολόγητοι διά τον αμαρτωλόν βίον των». (Ρωμ. 1, 19-20)
(σύνδεσμος μηνύματος)
12-01-2022
Περί χαράς
Ο πόνος, η στεναχώρια, η αγωνία, η ψυχική τραγωδία είναι αποτέλεσμα της πτώσεως του ανθρώπου, η οποία οφείλεται στον εγωισμό του. Οι αναθυμιάσεις του ενώ γεννούν στην ψυχή τη στεναχώρια, ενώ η φυσιολογική της κατάσταση είναι η χαρά, διότι ο Θεός είναι ειρήνη, είναι χαρά και η ψυχή είναι εμφύσημα του Θεού, δημιουργήθηκε από αυτόν και οδεύει προς αυτόν. Επομένως η στεναχώρια είναι ξένη και αδικαιολόγητη μέσα στην ανθρώπινη ζωή.
Και όμως σήμερα δεν βρίσκεις άνθρωπο χαρούμενο, που σημαίνει πως δεν βρίσκει κανείς άνθρωπο ισορροπημένο, ήρεμο, φυσιολογικό. Η στενοχώρια είναι αρρώστια τρομερή που μαστίζει την οικουμένη, η μεγαλύτερη ίσως βάσανος της ανθρωπότητος, το μεγαλύτερό της δράμα. Δεν είναι απλώς τα προοίμια της κολάσεως αλλά η βίωσις της κολάσεως από της παρούσης ζωής.
Έλλειψις χαράς σημαίνει έλλειψις Θεού, ενώ χαρά η χαρά απόδειξις της παρουσίας αυτού. Εάν κανείς είναι κοσμικός άνθρωπος και τέρπεται επί τοις επικήροις, χαίρεται για τις ηδονές, για τα παροδικά και μάταια, αυτός ίσως έχει κάποια ηδονή, κάποια ευχαρίστηση, αλλά στην πραγματικότητα, αν προσέξει κανείς, θα δει ότι υπάρχει θλίψις και στενοχώρια στη ζωή του, όπως λέγει η Αγία Γραφή• «θλίψις και στενοχωρία επί πάσαν ψυχήν ανθρώπου του κατεργαζομένου το κακόν». Δεν είναι δυνατόν να υπάρχει χαρά εκεί όπου υπάρχει παράβασις της εντολής του Θεού, όπως είναι αδύνατον να υπάρχει στενοχώρια με την εφαρμογή του νόμου του Θεού.
Είναι κάτι σπάνιο η χαρά, αλλά δεν σημαίνει ότι είναι και κάτι μεγάλο• είναι φυσικό, όπως είναι φυσικό να βλέπω. Ένας τυφλός θα μπορούσε να μου πει, πω πω! βλέπεις εσύ; Έτσι, όταν κανείς είναι χαρούμενος, οι άλλοι απορούν και ερωτούν: μα έχεις χαρά; Διότι έχουν συνηθίσει στην μιζέρια, στην ψευτιά, στην αμαρτία, μέσα στα καταχθόνια του υποσυνειδήτου της ανθρωπίνης υπάρξεως, αρνούμενοι τον Θεόν στην καθημερινή ζωή. Επομένως η χαρά δεν είναι κάτι νεώτερο. Είναι ένα στοιχείο το οποίο βοηθάει στην πνευματική ζωή.
Ας δούμε όμως τι λέγουν για την χαρά οι Πατέρες της Εκκλησίας μας και ας αρχίσουμε με τον Μ. Αθανάσιο, ο οποίος λέγει: «ου μη λυπηθήση χαλεπού τινος συμβαίνοντός σοι, ούτε επί ζημία λυπηθήση ούτε επί ύβρει• ῾῾η λύπη γαρ του κόσμου τούτου θάνατον κατεργάζεται᾽᾽». Μη λυπηθείς, λέγει, για κάτι χαλεπό, για κάτι κακό, για κάτι βλαβερό, που μπορεί να σου συμβεί στη ζωή αυτή• και αν κάποια ζημιά πάθεις ή κάποιος σε αντιμετωπίσει με άσχημο, εγωιστικό, υβριστικό, υποτιμητικό τρόπο και πάλι μη λυπηθείς. Διότι , «πάσα λύπη του κόσμου τούτου θάνατον κατεργάζεται»• οιαδήποτε λύπη, και για οποιονδήποτε λόγο είναι εργαλείο του θανάτου. Τότε γεννάται φυσιολογικά το ερώτημα: για ποιόν λόγο να λυπάται κανείς; Και εξηγεί ο Μ. Αθανάσιος ότι «υπέρ των αμαρτιών σου μόνον λυπηθήση». Το ίδιο λέγει και ο άγιος Χρυσόστομος: ένα βλαβερό και ένα κακό υπάρχει στον κόσμο, η αμαρτία• μόνον για την αμαρτία σου να λυπηθείς, το οποίο συμπεριλαμβάνει όλες τις αφετηρίες της λύπης.
Προφανώς όμως «λυπηθήση» δεν έχει την έννοια της θλίψεως επειδή αμάρτησα, αλλά την έννοια της μετανοίας. Διότι το σφίξιμο, η στενοχώρια, η αγωνία και η δυσφορία για την αμαρτία δεν είναι η λύπη του Θεού αλλά η λύπη του κόσμου. Είναι απαύγασμα ατομοκρατικής αντιλήψεως της ζωής, διαχωρισμός από του θελήματος του Θεού, κάτι το θλιβερό. Δεν ομιλεί περί αυτού του πράγματος εδώ. Επομένως πας λόγος για τον οποίο λυπείσαι, θεάται ως τι μικρόν το οποίο σε παρασύρει και σε βγάζει από την τροχιά του Θεού.
Μόνον όταν έχεις «χαράν ανεκλάλητον» μπορείς να συγκινήσεις την καρδιά σου και να την κάνεις να εξαφθεί μέσα της το πυρ της αγάπης του Θεού «μετά δακρύων και πόνων». Αυτό πλέον είναι χάρισμα Θεού, δεν είναι ανθρώπινη λύπη. Όταν είσαι στενοχωρημένος, όταν είσαι θλιμμένος, όταν είσαι πονεμένος, όταν είσαι κακομοιριασμένος, τότε δημιουργείς μία αρρωστημένη κατάσταση στην ψυχή σου και δεν πρόκειται ποτέ να ζήσεις τον θείο έρωτα. Θα είσαι πάντα ένα θλιβερό πλάσμα. Θα ζεις μία κατάσταση εσαεί διαφοροποιημένη από την κατάσταση του πνευματικού ανθρώπου.
Γέροντος Αιμιλιανού Σιμωνοπετρίτου, Χαρά λύπης όλεθρος, Τόμος ΟΡΜΥΛΙΑ
16-01-2022
Κυριακή 16/01
Ας εντρυφήσουμε συνοδοιπορούντες με τους Αγίους της εβδομάδας. Καλή δύναμη.
Τον ζηλωτήν Ηλίαν τοις τρόποις μιμούμενος, τω Βαπτιστή ευθείαις ταις τρίβοις επόμενος, πάτερ Αντώνιε, της ερήμου γέγονας οικιστής και την οικουμένην εστήριξας ευχαίς σου. Διό πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ, σωθήναι τας ψυχάς ημών.
Ιεράρχαι μέγιστοι της ευσεβείας και γενναίοι πρόμαχοι της Εκκλησίας του Χριστού, πάντας φρουρείτε τους ψάλλοντας. Σώσον οικτίρμων τους πίστει τιμώντας σε.
Στύλος γέγονας ορθοδοξίας, θείοις δόγμασιν υποστηρίζων την Εκκλησίαν ιεράρχα Αθανάσιε, τω γαρ Πατρί τον Υιόν ομοούσιον ανακηρύξας, κατήσχυνας Άρειον. Πάτερ όσιε Χριστόν τον Θεόν ημών ικέτευε δωρήσασθαι ημίν το μέγα έλεος.
Εν τω οίκω Κύριος της εγκρατείας, αληθώς σε έθετο ώσπερ αστέρα απλανή, φωταγωγούντα τα πέρατα, πάτερ πατέρων , Μακάριε όσιε.
Πανοπλίαν άμαχον ενδεδυμένος θεόφρων, την οφρύν κατέσπασας της δυτικής ανταρσίας, όργανον Παρακλήτου γεγενημένος, πρόμαχος ορθοδοξίας προβεβλημένος. Δια τούτο σοι βοώμεν, Χαίροις ω Μάρκε ορθοδόξων καύχημα.
Ευφραίνου η έρημος η ου τίκτουσα, ευθύμησον η ουκ ωδίνουσα. Ότι επλήθυνέ σοι τέκνα ανήρ επιθυμιών των του Πνεύματος, ευσεβεία φυτεύσας, εγκρατεία εκθρέψας, εις αρετών τελειότητα. Ταις αυτού ικεσίαις Χριστέ ο Θεός σώσον τας ψυχάς ημών.
Τον της Τριάδος εραστήν και μέγαν Μάξιμον, τον εκδιδάξαντα τρανώς πίστιν την ένθεον, του δοξάζειν τον Χριστόν, φύσεσιν εν δύο, ενεργείαις τε διτταίς ως και θελήσεσι, επαξίως πιστοί ανευφημήσωμεν ανακράζοντες, Χαίρε κήρυξ της πίστεως.
Τον θείον μαθητήν και συνέκδημον Παύλου, Τιμόθεον πιστοί ανυμνήσωμεν πάντες, συν τούτω γεραίροντες τον σοφόν Αναστάσιον, τον εκλάμψαντα εκ της Περσίδος ως άστρον και ελαύνοντα τα ψυχικά ημών πάθη και νόσους του σώματος.
(σύνδεσμος μηνύματος)
09-01-2022
Κυριακή μετά τα Φώτα
Από ομιλία του αγίου Νεκταρίου για το απαραβίαστο του αυτεξουσίου.
«Η ηθική μας ελευθερία μας υποχρεώνει να προνοήσουμε για την σωτηρία μας, γιατί διαφορετικά χανόμαστε. Η επίσημη από τον Χριστό αναγνώριση της ηθικής μας ελευθερίας, μας διδάσκει, ότι η σωτηρία μας δεν πραγματώνεται μόνο από την απόλυτη ενέργεια της Χάριτος του Θεού, αλλά και από τη συγκατάθεση και τη σύγχρονη ενέργεια του ανθρώπου.
Γι’ αυτή την αναγκαιότητα (δηλαδή τη συγκατάθεση και σύγχρονη πράξη του ανθρώπου) να τι λένε οι σοφοί της Εκκλησίας Πατέρες. Ο θείος Χρυσόστομος λέγει:« Η Χάρη αν και είναι Χάρη, αυτούς που θέλουν να σωθούν σώζει». Και ο άγιος Γρηγόριος ο θεολόγος λέει:« Το να σωθούμε εξαρτάται και από μας και από τον Θεό». Και ο Κλήμης ο Αλεξανδρέας λέει:« Ο Θεός συναινεί με τις ψυχές που θέλουν να σωθούν, αν όμως απομακρυνθούν εθελοντικά από την προθυμία για τη σωτηρία τους και το πνεύμα που τους δόθηκε συμμαζεύεται». Αλλά και ο ιερός Ιουστίνος λέει:«Ο Θεός, που έπλασε τον άνθρωπο, χωρίς τη συμμετοχή του ανθρώπου δεν μπορεί να τον σώσει, αν δεν θέλει ο ίδιος ο άνθρωπος». Ώστε διδασκόμαστε κατηγορηματικά και καθαρά, ότι δύο είναι οι παράγοντες της σωτηρίας: α) η ελεύθερη θέληση του ανθρώπου και β) η Χάρη του Θεού.
Η θεία Χάρη βέβαια συντελεί στην τελειότητα και σώζει, αλλά όχι λιγότερο η θέληση του ανθρώπου, πρέπει να υπολογίζεται σαν κύριος παράγοντας στο κεφάλαιο της σωτηρίας, γιατί αυτή η θέληση του ανθρώπου, είναι ο κυριότερος μοχλός, που αναμοχλεύει και καταργεί το φρόνημα που προέρχεται από την αμαρτία. Αυτή κινεί τα βήματα για να ακολουθήσει ο άνθρωπος τον Σωτήρα, αυτή ενισχύει την καρδιά για αυταπάρνηση, αυτή σηκώνει στον ώμο τον Σταυρό. Γιατί ασφαλώς και προσκαλεί η Χάρη, διαλύει το σκότος και φωτίζει τα σκοτεινά, αλλά το αυτεξούσιο από αμέλεια και ανοησία, από νωθρότητα και αφροντισιά, παρασυρμένο από το φρόνημα της σάρκας μπορεί να παρακούσει και να κλείσει τα μάτια και να επιμένει στο σκοτάδι και να βαδίσει την εντελώς αντίθετη οδό, που οδηγεί στην απώλεια και θέλει να πράττει τα αντίθετα.
Για όλα αυτά είναι αναγκαίο να θέλουμε να ακούσουμε για να ανοίξουμε για τα καλά τα αυτιά μας στην φωνή Αυτού που μας προσκαλεί. Είναι ανάγκη να θέλουμε να δούμε, για να ανοίξουμε τα μάτια μας προς το άπλετο φως που διαλύει το σκοτάδι. Είναι ανάγκη να θελήσουμε να κινηθούμε για να ακολουθήσουμε τον Χριστό. Είναι ανάγκη να θελήσουμε να απαρνηθούμε τον παλαιό άνθρωπο με τα πάθη και τις επιθυμίες του, για να σηκώσουμε τον σταυρό μας. Είναι ανάγκη να θελήσουμε να βαδίσουμε τη στενή και τεθλιμμένη οδό, για να μπούμε από τη στενή πύλη στον Παράδεισο.
Η θέλησή μας πρέπει να προηγηθεί γιατί αυτό απαιτούν οι όροι με τους οποίους καλεί ο Χριστός αυτούς που θέλουν να τον ακολουθήσουν. Χωρίς τη θέληση η εκπλήρωση των όρων που προτείνονται θα ήταν αδύνατη και έτσι θα απέβαινε και αδύνατη η σωτηρία. Παρέχεται βέβαια η Χάρη, αλλά απαιτείται η θέληση και η συγκατάθεση, για να γίνει αποδεκτή. Και μάλιστα απαιτείται αυταπάρνηση, αυτοθυσία, σταθερό φρόνημα, που να μην αποκλίνει προς κάτι άλλο, παρά μόνον προς τη φωνή του σωτήρα Χριστού, που προσκαλεί προς τη φωνή της Χάρης και της αλήθειας.
Αν η Χάρη του Θεού που έγινε φανερή, έσωζε από μόνη της τους ανθρώπους θα ήταν εντελώς περιττή η πρόσκληση και θα περίττευαν και οι όροι και οι συνθήκες. Αλλά η Χάρη του Θεού, αν και είναι άπειρη, δεν σώζει μόνη της γιατί δεν θέλει να παραβιάσει το αυτεξούσιο του ανθρώπου. Αν η συγκατάθεση του ανθρώπου για τη σωτηρία του δεν ήταν σπουδαιότατος λόγος, ο Θεός σίγουρα με την άπειρη φιλανθρωπία του και θα έσωζε όλους και δεν θα προσκαλούσε κανένα».
Από το βιβλίο: Αγίου Νεκταρίου, Για την επιμέλεια της ψυχής, Έντεκα ομιλίες
(σύνδεσμος μηνύματος)
19-12-2021
Χριστούγεννα 2021
«Ἀδελφοὶ, ὅτε ἦλθε τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου, έξαπέστειλεν ὁ Θεὸς τὸν υἱὸν αὐτοῦ, γενόμενον ἐκ γυναικός, γενόμενον ὑπὸ νόμον ἵνα τοὺς ὑπὸ νόμον ἐξαγοράσῃ, ἵνα τὴν υἱοθεσίαν απολάβωμεν. Ὅτι δὲ ἐστὲ υἱοί, ἐξαπέστειλεν ὁ Θεὸς το Πνεῦμα τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ εἰς τὰς καρδίας ὑμῶν, κρᾶζον ἀββᾶ ὁ πατήρ• ὥστε οὐκέτι εἶ δοῦλος, ἀλλ᾽υἰὸς• εἰ δὲ υἱός, καὶ κληρονόμος Θεοῦ διὰ Χριστοῦ». Γαλ. 4, 4-7
«…..Ποιά είναι η δική μας αποστολή; Να συνεχίσωμε το τάγμα αυτών των αγίων (των Προπατόρων)• να το αυξάνωμε μέχρις ότου, όπως ο Χριστός γεννήθηκε κατά σάρκα από την Παναγία, έτσι να γεννηθή και από εμάς και από τα εγγόνια μας, τα σωματικά και τα πνευματικά, κατά τη Δευτέρα Παρουσία επάνω στον ουρανό.
Μετά λοιπόν την γέννηση του Χριστού έχομε καινούργιο τάγμα. Ο Χριστός συνεχίζει να γεννάται μέσα στις καρδιές μας και θα γεννηθή και εν τοις ουρανοίς, όταν θα τον δούμε όλοι ως φως και ως λαμπτήρα. Κατά την πρώτη γέννηση κανείς δεν τον είδε, κατά την Δευτέρα θα τον δουν όλα τα έθνη. Γι’ αυτό ο απόστολος Παύλος λέγει: ‘’Πάντες υιοί Θεού εστέ δια της πίστεως εν Χριστώ Ιησού’’.
Όλοι εμείς γεννιόμαστε από την πίστη μας στον Χριστόν και γεννάμε τον Χριστόν. Είμαστε λοιπόν σπέρμα Αβραάμ αλλά και ‘’κληρονόμοι του Αβραάμ κατ’ επαγγελίαν’’. Αυτό σημαίνει ότι ο Θεός υποσχέθηκε στον Αβραάμ ότι θα μας δώσει κληρονομιά τον εαυτό του και την αιωνιότητα. Εμείς τώρα προχωρούμε και συνεχίζουμε την άνοδο προς τον ουρανό.
Χορεύσατε, αδελφοί μου, γιατί έχομε Θεόν, γιατί με τον Θεόν θα είμαστε, γιατί τον Θεόν κουβαλάμε μαζί μας. Οι Εβραίοι χόρευαν μπροστά στην κιβωτό, το σημάδι της παρουσίας του Θεού. Χορεύουν και οι καρδιές μας, διότι φέρουν τον Χριστόν, και όσο χορεύουν, τόσο ενθυμούμεθα εκείνο που λέγει στην Αποκάλυψη ο Χριστός: ‘’Ιδού έρχομαι ταχύ’’. Μη φοβάσθε λοιπόν, μη αγωνιάτε, ό,τι δήποτε και αν συμβεί. Όταν αρρωσταίνεις, όταν γερνάς, όταν σου φαίνεται πως θα πεθάνεις, όσο και αν καθυστερεί ο Χριστός να έλθει να σε βοηθήσει, μη φοβάσαι. Ο Χριστός θα έρθει ακριβώς στην ώρα του. Όπως η μητέρα δεν μπορεί να καθορίσει πότε θα γεννηθεί το παιδί της, διότι το παιδί θα γεννηθεί όταν θα είναι έτοιμο, έτσι και ο Χριστός θα έλθει, από τα πνευματικά σπλάχνα της μητρός Εκκλησίας. Γι’αυτό, η απάντησίς μας στον λόγο του Χριστού, ‘’ιδού έρχομαι ταχύ’’, ας είναι το ‘’αμήν, έρχου, Κύριε’’».
Αγαπητοί μου, τέκνα του Αγίου Χαραλάμπους,
Με το ελπιδοφόρο αυτό μήνυμα, από ομιλία του μακαριστού Γέροντος Αιμιλιανού, σας προσκαλώ να γιορτάσουμε με χαρά, ειρήνη και αγαλλίαση, την επί θύραις μεγάλη γιορτή της χριστιανοσύνης, που μας θυμίζει την αγάπη και την πρόνοια του Θεού για την σωτηρία μας. Ας ανοίξουμε τις καρδιές μας για να χωρέσουν την Θεότητα που έρχεται να μας συναντήσει και ας κλείσουμε μέσα μας την θαλπωρή και την ασφάλεια που μας προσφέρει η γέννηση του Χριστού. Ας υψώσουμε τον νου και την καρδιά μας προς τον ουρανό για να συλλάβει την μυσταγωγία της νέας κοσμογονίας, στο πρόσωπο του νεογέννητου Χριστού. Ας πάρουμε αφορμή για την δική μας αναγέννηση ατενίζοντας το μέλλον με αισιοδοξία γιατί «εγεννήθη παιδίον νέον ο προαιώνων Θεός».
(σύνδεσμος μηνύματος)Με πολλές ευχές και εν Χριστώ αγάπηΚαλά Χριστούγενναπ. Αθανάσιος
12-12-2021
Κυριακή των προπατόρων
«Αλλά τι μπορεί συνεχώς να μας αγιάζει; Όπως οι Προπάτορες δεν έχασαν τη σχέση τους με τον Θεόν, έτσι και εμείς δεν την χάνουμε. Επειδή ο Θεός έβαλε μέσα μας την εικόνα της θεότητος, μας έκανε δηλαδή εικόνα ανεξίτηλη, και χάρισε στην φύση μας τον χαρακτήρα της αγιότητος, της θεότητος, το πρώτο που μπορεί να μας αγιάζει είναι η μνήμη ότι ο καθένας μας είμαστε εικόνα Θεού. Όπου εγώ εκεί και ο προαιώνιος Θεός
Ας περπατούμε ως θεοί. Ας γινόμαστε καθημερινά μέτοχοι του προαιωνίου Λόγου του Θεού. Εκείνος είναι η πρώτη εικών του αοράτου Πατρός, πλήρης δόξης, ένας κατά τη φύση με τον Πατέρα. Εμείς βέβαια είμεθα ετερούσιοι, αλλά γινόμεθα κατά μετοχήν, κατά χάριν, μητέρες και πατέρες. Γι’ αυτό και οι κληρικοί και οι μοναχοί ονομάζονται πατέρες , διότι γεννούν Θεόν. Ο Χριστός είχε πει: «Μητέρα μου και αδέλφια μου είναι αυτοί που εφαρμόζουν τον νόμο του Θεού». Αυτοί γεννούν τον Χριστόν. Ο Χριστός λοιπόν συλλαμβάνεται, μορφοποιείται και μεγαλώνει μέσα μας. Όταν κάποια γυναίκα κυοφορεί, το γνωρίζει. Πρέπει και εμείς να γνωρίζουμε τα χαρακτηριστικά της δικής μας κυοφορίας, να καταλαβαίνουμε ότι φέρουμε μέσα μας το Παιδίον νέον, τον Χριστόν, ότι πραγματοποιούμε προφητείες του Ησαΐου και τους λόγους των αγίων.
Ο Χριστός δάνεισε στον Χριστόν την σάρκα της Παναγίας. Εδέχθη η Παναγία να υπηρετήσει το μυστήριο της σαρκώσεως του Υιού, δανείζοντας την σάρκα της στον Χριστόν και λαμβάνοντας την θεότητά του. Εμείς δίνουμε τη σάρκα μας δια της θελήσεώς μας, δια της δουλείας μας, δια της εφαρμογής των εντολών του Θεού, δια της ταπεινώσεως, δια της υπακοής, δια της νηστείας, της προσευχής, της γονυκλισίας, και παίρνουμε τη θεότητά του πνευματικώς και αληθώς, όχι όμως όπως η Παναγία• παίρνουμε την θεότητα του Χριστού σεσαρκωμένη και την σάρκα του τεθεωμένη. Και όταν είμαστε επάνω στο σταυρό, όπως ο ληστής, ή όπως ο τελώνης, ο άσωτος, ο Φαρισαίος, κανείς δεν μπορεί να μας απαγορεύσει να πούμε: Θεέ μου, αφού μου έδωσες την θεότητά σου, τώρα σώσε με. Μόλις το πούμε, αλλάζουν οι προϋποθέσεις της ζωής μας, και η πνευματική ζωή γίνεται τόσο εύκολη, γιατί «η δύναμις του Υψίστου» μπαίνει μέσα μας και κάνει τα πάντα.
Ας ρυθμίζουμε την ζωή μας με τον πόθο να παραμένουμε θεοί. Θλίψεις, στενοχώριες, ατυχίες, δυσχέρειες, πόνος, κλάμα, αρρώστιες, θάνατος, είναι το καθημερινό φαγοπότι του ανθρώπου. Μην τα φοβάστε. Όλα αυτά γεννούν αγιότητα, γεννούν τον Θεόν μέσα μας. Αγαπητοί μου, ας ζούμε με αυτή την πεποίθηση, και τότε ο Θεός θα μας ποτίζει γάλα και θα μας δείχνει την εικόνα μας. Μετά θα μας δώσει άρτον αθανασίας, θεολογικά νοήματα και πνευματικά βιώματα. Κανέναν δεν αδικεί ο Θεός».
(σύνδεσμος μηνύματος)
05-12-2021
Περί λύπης
Αυτός ο αγώνας είναι κατά του πνεύματος της λύπης, που σκοτίζει την ψυχή προς κάθε πνευματική θεωρία και την εμποδίζει από κάθε αγαθή εργασία. Όταν το πονηρό αυτό πνεύμα αδράξει την ψυχή και την σκοτίσει τελείως, δεν της επιτρέπει να προσεύχεται με προθυμία, ούτε να καρτερεί στην ωφέλεια των ιερών αναγνωσμάτων∙ δεν ανέχεται να έχει ο άνθρωπος πραότητα και συμπάθεια προς τους αδερφούς. Επιφέρει επίσης το μίσος για όλες τις ασχολίες των αναγκαίων, ακόμη και προς αυτές τις υποσχέσεις του μοναχικού βίου. Γενικότερα, η λύπη, με το να συγχέει όλες τις σωτήριες επιθυμίες της ψυχής και με το να παραλύει την αντοχή και την καρτερία της, την καταντά παράλυτη και άφρονη, ενώ την ενδύει με λογισμούς απογνώσεως. Επομένως, εάν έχουμε σκοπό να αγωνισθούμε στον πνευματικό πόλεμο και να νικήσουμε, συν Θεώ, τα πνεύματα της πονηρίας, ας φυλάξουμε με κάθε προσοχή την καρδιά μας από αυτό το πνεύμα της λύπης.
Όπως ακριβώς ο σκώρος το ρούχο και το σαράκι το ξύλο, έτσι και η λύπη κατατρώγει την ψυχή του ανθρώπου∙ την πείθει να αποφεύγει κάθε αγαθή συνάντηση, ενώ δεν συγχωρεί να δέχεται συμβουλευτικό λόγο ούτε από γνήσιους φίλους∙ και δεν επιτρέπει να ανταποδίδει χρηστή και ειρηνική απόκριση. Καθώς λοιπόν την κυριεύει ολόκληρη, την γεμίζει με πλήξη και πικρία. Μας υπαγορεύει έτσι να αποφεύγουμε τους ανθρώπους, ως αίτιους της ταραχής αυτής. Αλλά ο άνθρωπος ποτέ δεν μπορεί να βλαφθεί από άλλον, εάν δεν υπάρχουν μέσα του οι αιτίες των παθών. Γι’ αυτό και ο δημιουργός των πάντων και ιατρός των ψυχών, ο Θεός, που μόνον αυτός γνωρίζει καλά τα ψυχικά τραύματα, δεν παραγγέλλει να μην συναναστρεφόμαστε τους ανθρώπους, αλλά να κόπτουμε τις αιτίες της κακίας που είναι μέσα μας∙ και να γνωρίζουμε ότι η υγεία της ψυχής δεν κατορθώνεται με τον χωρισμό από τους ανθρώπους, αλλά με την παραμονή και άσκηση μαζί με τους εναρέτους. Η μόνη λύπη που πρέπει να ασκήσουμε, είναι αυτή που οδηγεί στην μετάνοια των αμαρτιών και την συνοδεύει η αγαθή ελπίδα∙ γι’ αυτήν ο Απόστολος είπε: η κατά Θεόν λύπη προξενεί την μετάνοια προς την βέβαιη σωτηρία∙ γιατί η ένθεη λύπη, τρέφοντας με την ελπίδα της μετανοίας την ψυχή, είναι ανάμικτη με την χαρά.
Η λύπη λοιπόν θεραπεύεται με την προσευχή, την ελπίδα στον Θεό, την μελέτη των θείων λόγων και την συναναστροφή με ευλαβείς ανθρώπους.
(σύνδεσμος μηνύματος)
28-11-2021
Κυριακή ΙΓ΄Λουκά
Περί του πώς πρέπει να φυλάττωμεν τον νουν μας από την πολυπραγμοσύνη και περιέργειαν.
Καθώς είναι ανάγκη να φυλάττωμεν τον νουν μας από την αγνωσίαν, έτσι παρομοίως είναι ανάγκη να τον φυλάττωμεν ακόμη και από την πολυπραγμοσύνην, την εναντίον της αγνωσίας. Διότι αφού γεμίσωμεν αυτόν από πολλούς λογισμούς ματαίους και ατάκτους και βλαπτικούς, τον κάμνομεν αδύνατον και δεν ημπορεί να καταλάβει εκείνο, που αρμόζει εις την αληθινήν απονέκρωσίν μας και τελειότητα. Δια τούτο πρέπει να είσαι ωσάν αποθαμένος παντελώς εις κάθε έρευναν των επιγείων πραγμάτων, τα οποία αν και είναι συγκεχωρημένα δεν είναι όμως αναγκαία. Και συμμαζώνοντας πάντοτε τον νουν σου, όσον δύνασαι μέσα εις τον εαυτόν σου, κάμνε τον αμαθή από όλου του κόσμου τα πράγματα.
Τα μηνύματα, οι καινούργιες ειδήσεις και όλες οι μεταβολές και αλλοιώσεις, μικρές και μεγάλες του κόσμου και των βασιλείων ας είναι εις εσέ τοιαύτης λογής ωσάν να μην ήσαν ολότελα. Αλλά και αν προσφέρονται εις εσέ από άλλους, εναντιώσου εις αυτά και απόβαλλέ τα μακράν από την καρδίαν και την φαντασίαν σου. Ας είσαι προσεκτικός εραστής εις το να καταλάβεις τα πνευματικά και ουράνια μη θέλοντας να ηξεύρεις άλλο μάθημα εις τον κόσμον, παρά τον εσταυρωμένον και την ζωήν αυτού και τον θάνατον και το τι ζητεί αυτός από λόγου σου. Και βέβαια θέλεις ευαρεστήσει πολύ τον Θεόν, ο οποίος έχει δια τους εκλεκτούς και ηγαπημένους του εκείνους, που τον αγαπούν και σπουδάζουν να κάμνουν το θέλημά του.
Επειδή κάθε άλλο ζήτημα και έρευνα είναι φιλαυτία και υπερηφάνεια, δεσμά και παγίδες του διαβόλου, ο οποίος ως πανούργος, βλέπων ότι η θέλησις εκείνων που προσέχουν εις την πνευματικήν ζωήν είναι δυνατή και ισχυρά, γυρεύει να νικήσει τον νουν τους με τας τοιαύτας περιεργείας, δια να κυριεύσει με τούτον τον τρόπον και το ένα και το άλλο. Όθεν συνηθίζει πολλάκις να δίδει εις αυτούς νοήματα τάχα υψηλά, λεπτά και περίεργα, και μάλιστα εις τους οξείς εις τον νουν και εις εκείνους που είναι εύκολοι στο να υψηλοφρονήσουν.
Διότι αυτοί κρατούμενοι από την ηδονήν και συνομιλίαν εκείνων των υψηλών νοημάτων, εις τα οποία νομίζουν ψευδώς, ότι απολαμβάνουν τον Θεόν, λησμονούν να καθαρίσουν την καρδία τους και προσέχουν εις την ταπεινήν γνώσιν του εαυτού των και εις την αληθινήν απονέκρωσιν. Και έτσι δενόμενοι με τον δεσμόν της υπερηφανείας γίνονται είδωλον του ιδίου νοός των. Και ακολούθως, ολίγον κατ’ ολίγον, χωρίς να το αισθανθούν καταντούν να λογιάσουν, πως δεν έχουν χρείαν πλέον από την συμβουλήν και νουθεσίαν των άλλων. Επειδή συνήθισαν να προστρέχουν εις κάθε τους χρείαν εις το είδωλον της ιδικής των κρίσεως, πράγμα πολύ κινδυνώδες και δύσκολον να ιατρευτεί, διότι η υπερηφάνεια του νου είναι η πλέον κινδυνωδεστέρα, παρά η της θελήσεως.
Επειδή η μεν υπερηφάνεια της θελήσεως, με το να είναι φανερά εις τον νουν, εύκολα αυτός θέλει δυνηθεί καμίαν φοράν να την ιατρεύσει υποτάσσοντάς την εις εκείνο που πρέπει. Ο δε νους, όταν έχει στερεάν γνώμην, πως η κρίσις του είναι καλυτέρα από την των άλλων, από ποίον πλέον θέλει δυνηθεί να ιατρευτεί; Και πώς να υποταχθεί εις την κρίσιν των άλλων εκείνος, που δεν την έχει τόσον καλή, ωσάν την ιδικήν του; Αν ο οφθαλμός της ψυχής, όστις είναι ο νους, με τον οποίον ο άνθρωπος είχε να γνωρίσει και να καθαρίσει την υπερηφάνειαν της θελήσεως, είναι αυτός ασθενής, τυφλός και γεμάτος από υπερηφάνειαν, ποίος έπειτα ημπορεί να τον ιατρεύσει; Και εάν το φως είναι σκότος και ο κανών σφάλλει, πώς θέλει φωτίσει ή διορθώσει τα άλλα;
Δια τούτο πρέπει να αντισταθείς γρήγορα εις αυτήν την κινδυνώδη υπερηφάνειαν του νοός, προ του να διαπεράσει μέσα εις τον μυελόν των κοκκάλων σου. Και αντιστεκόμενος χαλίνωσε την οξύτητα του νοός σου και καθυπόβαλε την ιδικήν σου γνώμην εις των άλλων την γνώμην, και γίνου μωρός δια αγάπην Θεού, και θέλεις είσαι σοφώτερος του Σολομώντος. «Ει τις δοκεί σοφός είναι εν ημίν εν τω αιώνι τούτω, μωρός γενέσθω, ίνα γένηται σοφός» (Α΄Κορ. 3,10).
Από τον Αόρατο Πόλεμο του αγ. Νικοδήμου του Αγιορείτου,
(σύνδεσμος μηνύματος)
21-11-2021
Εισόδια της Θεοτόκου
Θεοτόκος – Εκκλησία
«Η προσευχητική σκέψη της Εκκλησίας στολίζει με αθανάτους μαργαρίτες την Υπεραγία Θεοτόκο για το ότι μας γέννησε τον Θεό, για το ότι Του έδωσε το σώμα Του. Έτσι και ο Σωτήρας και η σωτηρία μας αποδόθηκαν δια της Υπεραγίας Θεοτόκου. Γι’ αυτό και χωρίς την Υπεραγία Θεοτόκο δεν μπορούμε να έχουμε ούτε τον Θεάνθρωπο Χριστό, ούτε την Εκκλησία, ούτε και την εν Αυτοίς σωτηρία. Κατ’ ουσίαν, όλη η θεανθρώπινη οικονομία επιτελείται με την βοήθεια της Υπεραγίας Θεοτόκου. Επειδή η Εκκλησία είναι δι’ αυτής Εκκλησία και η σωτηρία είναι δι’ αυτής σωτηρία. Τούτο καταδεικνύουν όλες οι προς Αυτήν ευχές και τα περί Αυτής στιχηρά.
Η προσευχητική σκέψη της Εκκλησίας ευαγγελίζεται: Όταν ο Κύριος κατοίκησε στην αγία Παρθένο, εκείνη κατέστη ναός έμψυχος αφιερωμένος στον Θεό. Οι προσευχές της Υπεραγίας Θεοτόκου διαφυλάσσουν την Εκκλησία, όταν εμείς τιμούμε την Παναγία κατά τον ορθόδοξο τρόπο. Καθώς η Θεοτόκος είναι ο Ναός και η κατοικία του Λόγου του Θεού, η ίδια είναι και το δικό μας καθαρτήριο από τις αμαρτίες. Η Θεοτόκος είναι πράγματι η Μητέρα του Δημιουργού• Εκείνη είναι και η κιβωτός της Διαθήκης• Εκείνη είναι στ’ αλήθεια η Αγία Τράπεζα• Εκείνη είναι η παγχρυση λυχνία• Εκείνη είναι τα δικό μας καθαρτήριο• Εκείνη είναι και η πνευματοποιημένη θεία Εκκλησία. Η Υπεραγία Θεοτόκος είναι η μοναδική χαρά για το ανθρώπινο είδος• Εκείνη παρακαλεί για την ειρήνη στις εκκλησίες του Σωτήρος μας.
Να μία συγκινητική προσευχητική κραυγή προς την Υπεραγία Θεοτόκο: «Παρθένε Μήτηρ, οίδαμέν σε, Εκκλησίαν Θεού, μεγαλύνοντες, εκ βάθους καρδίας ικετεύομέν σε, μη κλείσεις σοις δούλοις τας πύλας του ελέους σου». Η Υπεραγία Θεοτόκος είναι η «γεγονυία Ναός ολόφωτος, του Χριστού». «Ναός ηγιασμένος εδείχθης του Θεού του εν σοι οικήσαντος, Παρθένε, υπέρ νουν• αυτόν δυσώπει αμαρτιών ημάς ρύπου αποκαθάραι, όπως οίκος γνωρισθώμεν και κατοικητήριον Πνεύματος». Η Θεοτόκος είναι ο Ναός και η αγία κατοικία του Λόγου του Θεού». «Θεμέλιον της σωτηρίας Χριστόν τεκούσα, Παρθένε, τον της μετανοίας ναόν ημίν ανεκαίνισας και είσοδος ευσπλαχνίας εγένου». Πανάχραντε Παρθένε, κατοικώντας εντός Σου ο Θεός, Σε ανέδειξε αγιασμένο Ναό». Αφού Αυτή γέννησε τον Χριστό, είναι η Θεομήτωρ• δι’ αυτής επιτελέστηκε η εκπληκτική θεία οικονομία της σωτηρίας: «η φρικτή οικονομία».
Η Υπεραγία Θεοτόκος είναι: ο μέγας θησαυρός όλου του σύμπαντος• δι’ Αυτής συντελείται η σωτηρία του κόσμου-«σωτηρία εν αυτή διεπράχθη»- και η άφεση των αρχαίων αμαρτημάτων. Γεννώντας τον Θεάνθρωπο, ο Οποίος είναι η Εκκλησία, η Υπεραγία Θεοτόκος εφάνη η ενοποιός δύναμη των διαχωρισθέντων: του Θεού και του ανθρώπου, του ουρανού και της γης, του Δημιουργού και της πλάσης• διότι δι’ Αυτής οι άνθρωποι πράγματι κατέστησαν σύνοικοι των αγίων Αγγέλων στα ουράνια• και αυτό το μαρτυρούν οι τάξεις όλων των Αγίων, που τώρα βρίσκονται μαζί τους εξυμνώντας τον Υιό Της με αιώνιες μελωδίες».
Aπό το βιβλίο του αγίου Ιουστίνου του Τσέλιε (Πόποβιτς), Δογματική- Ορθόδοξη Φιλοσοφία της Αλήθειας, σ. 343-345
13-11-2021
Η νηστεία – πνευματική λεβεντιά
1. Έτσι την έβλεπε τη νηστεία, το νεαρό εκείνο παλληκαράκι: Ο άγιος Ιωάννης. Με λεβεντιά και με γενναίο φρόνημα.
Συ, πως τη βλέπεις τη νηστεία;
Την φοβάσαι; Αισθάνεσαι αμήχανα και δυσάρεστα στη σκέψη ότι θα χρειαστεί να νηστέψεις;
Λάθος κάνεις! Η νηστεία είναι θεμελιακή αρετή και έχει διπλή χάρη.
- Εξωτερική. Δίνει στο σώμα υγεία, ευεξία, ομορφιά. Πιο πολύ απ’ ότι το φαγητό.
- Εσωτερική. Ομορφαίνει την ψυχή. Την κάνει να γεμίζει αγάπη για τον Θεό.
2. Εμείς έχουμε πολλούς λόγους να νηστεύουμε. Πιο πολλούς απ’ αυτούς που είχαν οι Τρεις Παίδες.
Εμείς ξέρουμε ότι ο Θεός έγινε άνθρωπος για χάρη μας. και ενήστευσε για μας. και πέθανε στο Σταυρό για χάρη μας. για να μας ελευθερώσει από τον θάνατο.
- Είναι πολύ, αν νηστέψουμε για χάρη Του Τετάρτη και Παρασκευή;
- Είναι κάτι το πολύ, όταν νηστεύουμε, αφού Τον αγαπάμε; Τον εμπιστευόμαστε και θέλουμε να Του πούμε «ευχαριστώ» ότι «δι’ ημάς τους ανθρώπους και δια την σωτηρίαν» μας έγινε άνθρωπος και γεννήθηκε από την αγία Παρθένο Μαρία;
- Είναι υπερβολή αν πούμε ότι η νηστεία μας είναι ένα χαμόγελο ευγνωμοσύνης στο Χριστό;
- Mα γιατί τόση επιμονή στη νηστεία;
Γράφει:
«Κανένας άνθρωπος, είτε είναι Χριστιανός, είτε ανήκει σε άλλη θρησκεία, δεν θα μπορέσει ποτέ, όσο και αν θα το ήθελε, να κάμει έστω και ένα βήμα στον δρόμο προς την τελειότητα, αν δεν βάλει αρχή και θεμέλιο τη νηστεία και την εγκράτεια. Η εγκράτεια είναι το πρώτο σκαλοπάτι. Τον δρόμο της καλής ζωής, μπορεί ο άνθρωπος να τον βαδίσει πέρα για πέρα, μόνο αν έχει εγκράτεια. Εγκράτεια είναι ο αγώνας του ανθρώπου για απελευθέρωσή του από τα πάθη του. και ο άνθρωπος έχει πολλά, πάρα πολλά πάθη. Και ο αγώνας εναντίον τους πρέπει να γίνεται με συνέπεια. Και ασφαλώς χρειάζεται να αρχίζει από το πιο βασικό που είναι η αυτοσυντήρηση, στη σωστή της λειτουργία αλλά και στον διαστροφικό εγωκεντρισμό της».
Άσκηση είναι η νηστεία. Γυμναστική της ψυχής. Γυμναστική του έσω ανθρώπου.
Πόσο καμαρώνει ένας νέος άνδρας, όταν βλέπει το σώμα του γερό, όμορφο, σφριγηλό, αρμονικό, αθλητικό, ρωμαλέο!
Πόσο πιο πολύ πρέπει να καμαρώνει, όταν διαπιστώνει ότι έχει τον έσω κόσμο του πιο όμορφο, πιο γερό, πιο σφριγηλό, πιο ρωμαλέο από τον έξω!
Τον πιο σπουδαίο ρόλο στην προσπάθεια αυτή τον παίζει η νηστεία.
Όργανο ασκήσεων είναι η νηστεία. Χαλινάρι των παθών.
Όσο λεβεντόπαιδο κι αν είναι ένας νεαρός, όσο πεπειραμένος δαμαστής, τόσο σαφέστερα καταλαβαίνει ότι και να καβαλήσει ένα ατίθασο άλογο, χωρίς χαλινάρι, δύσκολα θα μπορέσει να το συγκρατήσει να μην τον πάει, όπου εκείνο θελήσει!
Ό,τι είναι το χαλινάρι για το άλογο, είναι για τον άνθρωπο η νηστεία. Όσο άγριος και αν είναι, όσο και αν φαίνονται ακαταδάμαστες οι ορμές του και οι επιθυμίες του, η νηστεία θα τον βοηθήσει να τις χαλιναγωγήσει όλες. Είναι το πιο γερό χαλινάρι η νηστεία.
Ένας από τους αγίους Αββάδες λέι:
«Η νηστεία χαλινός εστί. Και ο ρίψας αυτήν ίππος θηλυμανής ευρίσκεται» (Γεροντικό, Αββά Υπερεχίου β΄)
4. Πότε όμως η νηστεία είναι χαλινάρι κατά των παθών;
Όταν γίνεται με συνέπεια. Όταν νηστεύουμε με συνέπεια. Όταν τηρούμε τις νηστείες με συνέπεια. Ασφαλώς κάποιοι δεν θα συμφωνούν. Αλλά γεννιέται το ερώτημα: Μπορεί να θεωρηθεί ότι νηστεύει, εκείνος, που νηστεύει ανάλογα με τις περιστάσεις;
Το λάθος μιας τέτοιας τοποθέτησης, μας δίνει να το καταλάβουμε, η ακόλουθη διήγηση:
Κάποια φορά επήγε στο σοφό όσιο Νείλο ένας περίεργος άνθρωπος. Και τον ρώτησε:
Ας υποθέσουμε ότι εγώ τηρώ όλο το χρόνο αυστηρά όλες τις νηστείες και τις σχετικές εκκλησιαστικές διατάξεις. Στο τέλος όμως του χρόνου, μια μόνο φορά, σε μια εορτή, τρώγω κρέας. Είναι αυτό μεγάλη αμαρτία;
Απάντησε ο όσιος: Σε ερωτώ και εγώ. Και εσύ σκέψου και ειπέ μου:
Αν ένας άνθρωπος όλο τον χρόνο τρέχει σε βουνά και σε λαγκάδια, και σκαρφαλώνει στα βράχια, και τα περνάει όλα γερός, υγιής, ακέραιος, αλλά την τελευταία ημέρα πέφτει και σπάει χέρι και πόδι, τι λες, δεν θα πρέπει να το θεωρεί αυτό ατύχημα; Και μάλιστα μεγάλο ατύχημα; Και για φαντάσου, πόσο πιο μεγάλο θα είναι το ατύχημά του, αν τύχει και αντί για χέρι η πόδι, σπάσει το κεφάλι του η την σπονδυλική του στήλη! Η όχι;
5. Η νηστεία χρειάζεται. Για να θεραπευθεί η πολλάκις δαιμονική αυτάρκειά μας και η παραλυμένη και σμπαραλιασμένη θέλησή μας, που λιώνει και σβήνει μπροστά σε καθετί ηδονικό!
Και όταν η νηστεία δεν γίνεται με στόχο να θεραπευθεί και να γίνει ρωμαλέα η θέλησή μας, (για να έχουμε το θάρρος να τηρούμε τις εντολές του Θεού), τότε καταντάει απλά δίαιτα, δηλαδή, παρωδία νηστείας, και χάνει την πνευματική της σημασία και αποστολή.
Η νηστεία είναι ένας καθρέφτης. Σ’ αυτήν κατοπτρίζεται η αγάπη μας για τον Θεό, και ο αγώνας για την ομορφιά και την καθαρότητα του έσω ανθρώπου.
«Κάτοπτρον κάλλιστον», λέγει ο όσιος Νείλος, είναι η νηστεία.
Και επεξηγεί:
Μέσα στο κάτοπτρο αυτό, βλέπει ο άνθρωπος καλά:
- τον εαυτό του∙ πόσο ζυγίζει πνευματικά.
- και όταν με τη νηστεία αποκτήσει αυτογνωσία, αρχίζει και βλέπει, τι θέση έχει απέναντι στο Θεό.
07-11-2021
Των Αρχαγγέλων 2021
Εξ αφορμής της σημερινής εορτής των Αρχαγγέλων ας δούμε πώς πολιτεύονται οι άγγελοι, πως παρίστανται ενώπιον του Θεού και πώς εμφανίζονται στους ανθρώπους. Εμείς οι ορθόδοξοι έχομε μοναδικό προνόμιο να μπορούμε από τα λειτουργικά βιβλία να γνωρίσουμε το αγιολογικό, δογματικό και ηθικό περιεχόμενο της εορτής. Γι’ αυτό οι άνθρωποι οι οποίοι δεν έχουν ουσιαστική σχέση με τις εκκλησιαστικές ακολουθίες συνήθως είναι πνευματικά άνικμοι, ανόρεκτοι, αδύναμοι, καχεκτικοί• η δε ζωή τους αποτελείται από διάφορα μικρογεγονότα, τα οποία γεμίζουν το συνειδός και την μνήμη τους. Το βεληνεκές τους είναι μικρό, αφού δεν έχουν εποπτεία των νοητών και ουρανίων πραγμάτων. Η καθημερινή λατρεία είναι μεγάλη ευλογία, γιατί δίνει κάθε μέρα κοινωνία με τους αγίους, αλλά και με τον Κύριο και την Θεοτόκο. Οι συχνές ακολουθίες αυξάνουν τον ορίζοντά μας και κάνουν το είναι μας να ανέρχεται από την γη στον ουρανό.
Η Αγία Γραφή δεν αναφέρει πώς και πότε έγιναν οι άγγελοι. Εμείς υποτυπωδώς και σκιωδώς βγάζομε ορισμένα συμπεράσματα από τα κείμενά της. Έτσι φαίνεται ότι οι άγγελοι είναι νόες, πνεύματα, κάτι ανάλογο με τον άυλον Θεόν. Βεβαίως, δεν είναι όμοιοι με τον Θεόν, διαφέρουν πολύ, διότι δεν είναι τόσο άυλοι, όσο ο Θεός. Αυτοί έχουν κάποια υλικότητα, κάποια παχυλότητα, αλλά δεν είναι και υλικοί, όπως ο άνθρωπος. Διαφέρουν λοιπόν και από τον Θεόν και από τον άνθρωπο, ίστανται μεταξύ Θεού και ανθρώπου, ο δε άνθρωπος μεταξύ αγγέλων και της υπολοίπου κτιστής και θνητής φύσεως.
Εφ’ όσον οι άγγελοι είναι στρατός του ουρανίου Βασιλέως, έχουν κάποια οργάνωση και διοίκηση. Δεν είναι ένα κοπάδι, διότι ο Θεός είναι Θεός τάξεως και ευπρεπείας, και η ρύθμισις κατά τάξιν, κατ’ ευπρέπειαν, κατ’ αξιώματα, ισχύει σε όλα τα θέματα της βασιλείας των ουρανών, αντίτυπο της οποίας είναι η Εκκλησία.
Βάσει της εικονικής διαρθρώσεως της ουράνιας ιεραρχίας υπό του αγίου Διονυσίου, που μάλλον έχει αντιστοιχία με την αλήθεια του ουρανού, διαρθρώθηκε η ιεραρχία επί της γης. Έτσι έχουμε τους αρχιερείς, τους ιερείς, τους διακόνους, τους μοναχούς, τους λαϊκούς και τους υπόλοιπους βαθμούς. Οι βαθμοί δηλαδή της ιερωσύνης έχουν αντιστοιχία με τις ταξιαρχίες των αγγέλων.
Για τη σχέση των ανθρώπων με τους αγγέλους και για το χαρακτηριστικό εκάστου αγγελικού τάγματος μιλάει και ο άγιος Νικήτας Στηθάτος. Προσπαθεί να στήσει ένα σύστημα τελειώσεως του ανθρώπου, ξεκινώντας από την ανθρώπινη ζωή και μεταβαίνοντας στην πνευματική ζωή των αγγέλων, και κατόπιν στην τελειότερη βαθμίδα της θεώσεως, η οποία είναι δυναμική και ατέλεστος, δηλαδή συνεχώς κανείς φέρεται προς αυτήν, αλλά ποτέ δεν φτάνει. Η θέωσίς μας δεν είναι κατά φύσιν αλλά κατά χάριν. Χάριτι Θεού γίνεται μία προχώρησίς μας, μία απορρόφησις περισσοτέρας θείας ενεργείας και θείας ομοιώσεως.
Σχετικά με το τρεπτόν της φύσεως των αγγέλων, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι οι άγγελοι ήταν, όπως και ο άνθρωπος, τρεπτοί κατά φύσιν, άτρεπτοι κατά χάριν, κατά δώρημα Θεού. Βεβαίως, περισσότερο οι άγγελοι, διότι είναι μόνον νόες, ενώ ο άνθρωπος είναι και σώμα, το δε τρέπεσθαι οδηγεί προς τη θέωση, αλλά οδηγεί και προς την φθορά, τον θάνατο.
Ο θάνατος τον οποίον υπέστη ο άνθρωπος, είναι κάτι αντίστοιχο με αυτό που έπαθε ο άγγελος, όταν έχασε τη σχέση του με τον Θεόν. Στο άγγελο και στον άνθρωπο συνέβη ακριβώς το ίδιο. Δεν χρησιμοποίησαν το φυσικό τους ιδίωμα και απώλεσαν το χάρισμα που τους είχε δώσει ο Θεός. Δεν του το αφαίρεσε ο Θεός, αλλά οι ίδιοι απομακρύνθηκαν από τον Θεόν. Όπως όταν έχουμε ένα φως και απομακρυνθούμε από αυτό βρισκόμαστε έξω από την φωτεινή ενέργειά του, έτσι και ο άνθρωπος και κάποιοι άγγελοι βρέθηκαν έξω από την δωρεά, έξω από τη χάρη.
Ας ζούμε με την πίστη της παρουσίας και της εγγύτητος του Θεού. Ας ορώμεν την πραγματικότητα των ουρανίων και ας καταλήγουμε στις ουράνιες δυνάμεις, για να έχουμε την αληθινή θέση ενώπιον του Θεού και να είμαστε και εμείς άγγελοι κατενώπιόν του.
(σύνδεσμος μηνύματος)
31-10-2021
Κυριακή Ε´ Λουκά
Η μονολόγιστη ευχή «Κύριε Ιησού»
Ωστόσο απαιτεί από εμάς ο νους, όταν με την μνήμη του Θεού αποκλείσουμε όλες τις διεξόδους του, οπωσδήποτε να του προσφέρουμε κάτι που να ικανοποιεί την ενεργητικότητά του. Πρέπει λοιπόν να του δίνουμε μόνο τη μονολόγιστη ευχή «Κύριε Ιησού» για την παντελή εκπλήρωση του σκοπού μας. Γιατί κανείς, όπως αναφέρει ο Απόστολος (Α´Κορ. 12,3), δεν μπορεί να πει «Κύριος Ιησούς» χωρίς τον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος. Πρέπει όμως ο νους να μελετά αδιάκοπα τα λόγια αυτά μέσα στα βάθη του, ώστε να μην εκτρέπεται σε διάφορες φαντασιώσεις.
Όσοι μελετούν ακατάπαυστα στο βάθος της καρδιάς τους το άγιο και ένδοξο τούτο όνομα, αυτοί μπορούν να βλέπουν κάποτε και το φως του νου τους. Και τούτο επειδή, όταν αυτό το άγιο όνομα κρατείται με πολλή υπομονή από τη διάνοια, κατακαίει όλο το ρυπαρό περίβλημα της ψυχής. Και η ψυχή το νιώθει λέγοντας: «Ο Θεός μας, φωτιά που κατακαίει» (Δευτ. 4,24).
Έτσι ο Κύριος προσκαλεί την ψυχή σε μεγάλη αγάπη της δόξας Του. Γιατί όταν πολυκαιρίσει το ένδοξο και πολυπόθητο αυτό όνομα με τη μνήμη του νου στη θέρμη της καρδιάς, μας προξενεί οπωσδήποτε συνήθεια να αγαπούμε την αγαθότητά Του, χωρίς να υφίσταται πλέον κανένα εμπόδιο. Αυτό είναι το πολύτιμο μαργαριτάρι (Ματθ. 13,46) που μπορεί να αποκτήσει κάποιος αφού πουλήσει όλη την περιουσία του, και για την εύρεση του οποίου να έχει χαρά ανεκλάλητη.
Διαδόχου Φωτικής, Κεφάλαια Πρακτικά Ρ´, 59
(σύνδεσμος μηνύματος)
26-10-2021
Αγίου Δημητρίου
Ἀπολυτίκιον
Μέγαν εὔρατο ἐν τοῖς κινδύνοις, σὲ ὑπερμαχον ἡ οἰκουμένη, ἀθλοφόρε τὰ ἔθνη τροπούμενον. Ὡς οὖν Λυαίου κάθεῖλες τὴν ἔπαρσιν ἐν τῷ σταδίῳ θαρρύνας τὸν Νέστορα, οὕτως ἅγιε μεγαλομάρτυς Δημήτριε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε δωρήσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.
Ἔχει μὲν ἡ θειοτάτη σου ψυχὴ καὶ ἄμωμος, ἀοίδιμε Δημήτριε, τὴν οὐράνιον Ἱερουσαλὴμ κατοικητήριον, ἧς τὰ τείχη ἐν ταῖς ἀχράντοις χερσὶ τοῦ ἀοράτου Θεοῦ ἐζωγράφηνται. Ἔχει δὲ καὶ τὸ πανέντιμον καὶ ἀθλητικώτατόν σου σῶμα, τὸν περίκλυτον τοῦτον ναὸν ἐπὶ τῆς γῆς, ταμεῖον ἄσυλον θαυμάτων, νοσημάτων ἀλεξιτήριον, ἔνθα προστρέχοντες τὰς ἰάσεις ἀρυόμεθα. Φρούρησον, πανεύφημε, τὴν σὴν μεγαλύνουσαν πόλιν ἀπὸ τῶν ἐναντίον προσβολῶν, παρρησίαν ὡς ἔχων πρὸς Χριστὸν τὸν σὲ δοξάσαντα.
Εἰς τὰ ὑπερκόσμια σκηνώματα τὸ πνεῦμά σου, Δημήτριε μάρτυς σοφέ, Χριστὸς ὁ Θεὸς προσήκατο ἀμώμητον• σὺ γὰρ τῆς Τριάδος γέγονας ὑπέρμαχος ἐν τῷ σταδίῳ ἀνδρείως ἐναθλήσας ὡς ἀδάμας στερρός• λογχευθείς δὲ τὴν πλευρὰν τὴν ἀκήρατόν σου, πανσεβάσμιε, μιμούμενος τὸν ἐπὶ ξύλου τανυσθέντα εἰς σωτηρίαν παντὸς του κόσμου, τῶν θαυμάτων εἴληφας τὴν ἐνέργειαν, ἀνθρώποις παρέχων τὰς ἰάσεις αφθόνως. Διό σου σήμερον τὴν κοίμησιν ἑορτάζοντες, ἐπαξίως δοξάζομεν τὸν σὲ δοξάσαντα Κύριον.
Πᾶσαν τὴν ἀρετὴν συλλαβὼν τῶν ἀθλοφόρων ὁ χορὸς ἀναδείκνυται, ἐντεῦθεν τῆς ἀκηράτου καὶ μακαρίας ζωῆς τὴν τρυφὴν ἐκληρώσαντο• ἐν οἷς ἀξιάγαστε διαπρέπων Δημήτριε, καὶ τῇ μιμήσει τοῦ Χριστοῦ σεμνυνόμενος καὶ καυχώμενος τῇ τῆς λόγχης ἰσότητι, αἴτησαι ἐκτενέστερον ἡμᾶς τοὺς τιμῶντας σε τῶν παθημάτων ρυσθῆναι καὶ χαλεπῶν περιστάσεων, θερμῶς ἱκετεύων τὸν παρέχοντα τῷ κόσμῳ τὸ μέγα ἔλεος.
(σύνδεσμος μηνύματος)
17-10-2021
Αγίου Δημητρίου
Ας δούμε αδελφοί μου πως η Εκκλησία επί τη βάσει του Συναξαρίου υμνολογεί και ψάλλει εις την εορτήν του Αγίου Δημητρίου. Διότι η υμνολογία της Εκκλησίας δεν είναι ποίησις και μουσική κατά αυθαίρετη έμπνευση των ιερών μελουργών. Όπως το κήρυγμα του ευαγγελίου και η πίστις της Εκκλησίας, είναι κήρυγμα γεγονότων και πίστις εμπράγματος, έτσι και η υμνολογία της Εκκλησίας εμπνέεται και παίρνει τα θέματά της από τα γεγονότα της πίστεως, από την θεία Γραφή και από την άθληση των αγίων. Ό,τι ψάλλομε στις εορτές της Εκκλησίας είναι διδαχή, που γίνεται με τη γλώσσα της λειτουργικής ποιήσεως και της ιεράς μουσικής. Δεν ψάλλομε δηλαδή στην Εκκλησία απλώς προς τέρψιν, αλλά προς οικοδομήν και παράκλησιν. Ιδού λοιπόν πως η Εκκλησία εκφράζει την πνευματικήν της χαράν και πως εγκωμιάζει τον άγιον Δημήτριο στο πρώτο τροπάριο του Εσπερινού της εορτής. Ο μεγαλομάρτυς «εκ των Αγγέλων επαίνοις στέφεται» και «εκ των ανθρώπων άσματα δέχεται». Η μία Εκκλησία των αγγέλων και των ανθρώπων εις τον ουρανόν και εις την γην στεφανώνει και εγκωμιάζει τον γενναίον αθλητήν του Χριστού. Οι στέφανοι των αγγέλων είναι η άφθαρτος δόξα των αγίων, τα άσματα των ανθρώπων είναι η ιερά υμνωδία της επί γης Εκκλησίας, η κατανυκτική ψαλμωδία της ορθοδόξου λατρείας. Εις το άλλο τροπάριο, του όρθρου της σημερινής εορτής, οι πανηγυρίζοντες πιστοί, ζώντα έχοντες εν μέσω αυτών και βλέποντες τον τιμώμενον άγιον, απευθύνονται και λέγουν προς αυτόν με καύχησιν και πνευματικήν ευφροσύνην «Η μνήμη σου, ένδοξε, μάρτυς Δημήτριε, εφαίδρυνε σήμερον την Εκκλησίαν Χριστού». Οι εορτές των αγίων καθ᾽ όλον το έτος είναι οι ημέρες που πραγματικά φαιδρύνουν και ωραΐζουν την Εκκλησία, όχι ως ευκαιρία σχολής και αργίας και διασκεδάσεως κοσμικής, αλλά ως σταθμοί στον βίο πνευματικής αναψυχής και ευφροσύνης.
Χαρακτηριστικά είναι τα τροπάρια της υμνολογίας της σημερινής εορτής, εκείνα στα οποία το μαρτύριο του ενδόξου μεγαλομάρτυρος ανάγεται στο Πάθος του Κυρίου Ιησού και παραλληλίζεται προς αυτό. Κατά αλήθεια όλοι οι μάρτυρες της πίστεως είναι μιμηταί του Πάθους του Κυρίου, αλλά ο άγιος Δημήτριος κατά ένα ιδιαίτερο τρόπο διαπρέπει μεταξύ των αγίων μαρτύρων, «τη μιμήσει του Χριστού σεμνυνόμενος και καυχώμενος τη της λόγχης ισότητι». Καθώς δηλαδή ο Ιησούς Χριστός ελογχεύθη την πλευράν, έτσι και ο μεγαλομάρτυς λογχευόμενος εδέχθη το μακάριον τέλος. Οι ιεροί υμνογράφοι και εγκωμιαστές του αγίου Δημητρίου ιδιαιτέρως εξαίρουν το γεγονός της σφαγής και της προσφοράς του αίματός του, πράγμα που γενικώς αποτελεί την θεία δόξα του χριστιανικού μαρτυρίου. «Της των αιμάτων σου ρείθροις Δημήτριε, την Εκκλησίαν Θεός επορφύρωσεν….». πράγματι δια του αίματος των αγίων μαρτύρων ο Χριστός εις τους αιώνας βάφει και πορφυρώνει την ωραιότητα και την δόξα της Εκκλησίας. Ο μάρτυς της πίστεως, στολισμένος με την βαμμένη στο αίμα του κοκκίνη χλαμύδα και κρατώντας αντί βασιλικού σκήπτρου τον σταυρόν, συμβασιλεύει μαζί με τον Χριστό, καθώς έτσι το ασματογραφεί ο ιερός ποιητής και το βλέπει η πίστις•
«Ως πορφυρίδι κεκοσμημένος τω σω αίματι, έχων αντί σκήπτρου, ένδοξε, τον σταυρόν, τω Χριστώ συμβασιλεύεις». Και κορυφώνεται ο περί αίματος λόγος εις το μυστήριο του βασιλείου ιερατεύματος ή άλλως της γενικής εν τη Εκκλησία ιερωσύνης. Είναι τούτο ένα σημείο της πίστεώς μας επίμαχο, ο περί του οποίου λόγος είναι μακρός και δυσερμήνευτος. Γενικώς μπορούμε να πούμε ότι μαζί με την ειδικήν ιερωσύνην εις την Εκκλησία υπάρχει και η γενική ιερωσύνη. Κάθε δηλαδή βαπτισμένος πιστός είναι και αυτός ιερεύς. Ιερεύς του εαυτού του, ιερουργεί το μυστύριο της σωτηρίας του, δι᾽όλων των μέσων της ιεράς ασκήσεως, από του μαρτυρίου της συνειδήσεως έως του μαρτυρίου του αίματος. Μαζί με το αίμα του Χριστού, που χύθηκε για τη σωτηρία του κόσμου, ο μάρτυρας της πίστεως χύνει το αίμα του, μιμείται τον Χριστό και γίνεται ιερεύς του εαυτού του και θύμα. Είναι η υπερτάτη και μεγίστη πράξις, την οποία μπορεί να επιτελέσει ο άνθρωπος, το μαρτύριο του αίματος με την έννοια της λειτουργίας, μέσα στο μυστήριο της θείας Λειτουργίας και της ιερουργίας του αίματος του Χριστού. Είναι πράγματι εξόχου λειτουργικής ιερότητος τα λόγια ενός τροπαρίου της σημερινής εορτής• «ιερούργησας το αίμα σου, Δημήτριε, σπείσας πανάριστε, τω βασιλεί του παντός». Δηλαδή, πρόσφερες θυσία ως ιερεύς και έκαμες σπονδή το αίμα σου στον βασιλέα του παντός, παμμακάριστε Δημήτριε. Αυτό το πολύτιμο αίμα των μαρτύρων, έπειτα από το αίμα του Χριστού, είναι ήδη στην Εκκλησία το πολύτιμο μύρο και η πνευματική ευωδία της πίστεως• «μαρτύρων δε το αίμα μύρον γεγένηται» , ψάλλουμε σήμερα σε ένα τροπάριο, αναφερόμενοι στο γεγονός ότι από του τάφου του μεγαλομάρτυρος Δημητρίου έβλυζε μύρον, ώστε δια τούτο ο αθλητής του Χριστού να ονομάζεται από την Εκκλησία μυροβλύτης.
Κάθε εποχή, και ίσως περισσότερο η εποχή μας, είναι εποχή μαρτυρική. Κάθε πιστός κάθε ημέρα είναι υποχρεωμένος να δίδη «την μαρτυρίαν Ιησού Χριστού». Και διαφέρει βέβαια αυτό πολύ από μία κατά παράδοση πίστι και μία προσωνυμία, την οποία βρήκαμε από τους γονείς μας και την πήραμε σε μία ηλικία που δεν είχαμε συνείδηση του εαυτού μας. Το «χριστιανός» δεν είναι ένα όνομα και ένας τίτλος κληρονομικός, χωρίς βάρος και χωρίς ευθύνη. Είναι τρόπος σκέψεως και κανών βίου, είναι «αίρεσις βίου». Ο απόστολος γράφει ότι πρέπει να είμαστε έτοιμοι «διδόναι λόγον περί της εν υμίν ελπίδος». Αυτό το «διδόναι λόγον» δεν είναι πράξις ανώδυνος. Είναι μαρτυρία η οποία σε ωρισμένες περιπτώσεις καταντά διωγμός «ένεκεν δικαιοσύνης», μαρτύριο αίματος και θάνατος «ένεκεν εμού και του ευαγγελίου», καθώς είπε ο Χριστός.
Σήμερα, πολύ περισσότερο ίσως από χθες, «ο πιστός είναι αθλητής της πίστεως που πρέπει κάθε στιγμή να είναι έτοιμος να την ομολογήσει, να την βεβαιώσει, που μπορεί κάθε στιγμή να του δώσει την ευκαιρία να σταυρωθεί γι᾽αυτήν, να γίνει άξιος μιμητής του Χριστού.
Το γενναίο και αποτελεσματικό είναι να ριζώσουμε εντός μας την αίσθηση του μαρτυρίου. Τότε θα δούμε την πραγματικότητα όχι ωραιοποιημένη αλλά σε όλη την τραγικότητά της. Τότε θα καταλάβουμε την αδυναμία μας και θα αισθανθούμε την ανάγκη της θείας χάριτος, η οποία δια πρεσβειών του αγίου ενδόξου μεγαλομάρτυρος Δημητρίου του μυροβλύτου, είθε να είναι πάντοτε μετά πάντων ημών.
(σύνδεσμος μηνύματος)
10-10-2021
Κυριακή Γ´Λουκά
«….τι η γενεά αύτη σημείον επιζητεί; αμήν λέγω υμίν, ει δοθήσεται τη γενεά αύτη σημείον».
Μάρκος, 8, 12
Η φυλή του Ισραήλ, άπιστη και διεφθαρμένη, απειλείται από τον Κύριο ότι δεν θα της δοθεί σημείον. Αντίθετα, εμείς οι Χριστιανοί, ο περιούσιος λαός, δεν πρέπει να ελπίζουμε ότι θα μας δοθεί κάποιο σημείο για την ευζωία και την σωτηρία μας;
Ναι, υπήρξε καιρός που οι Χριστιανοί έσπειραν εν αφθονία, όχι στη γη και στη σάρκα, αλλά εν πνεύματι και ουρανώ και με ανάλογη αφθονία έδρεψαν πνευματικούς και ουράνιους καρπούς. Έσπειραν πίστη και έδρεψαν σημεία και θαύματα, που αγαθοποιούσαν και έσωζαν, έτρεφαν και ενδυνάμωναν το πνεύμα στην αιώνια ζωή. Σε ανταπόδοση ο Θεός έστειλε από τον ουρανό σημεία και θαύματα, φέρνοντας στη γη, ανάμεσα στους ανθρώπους, τους καρπούς της μετάνοιας, της καλής αλλοίωσης, της πίστης και της ελπίδας, της ευχαριστίας προς τον Θεό και τις αρετές κάθε είδους. Όχι σπάνια ο Θεός κάνει θαύματα, όχι μόνο μέσω αγίων ανθρώπων, αλλά ακόμη και μέσω ιερών συμβόλων, η μέσω ορατών σημείων και αναμνηστικών εικόνων αγίων πραγμάτων. Όπως για παράδειγμα, με τη διαμεσολάβηση των αγνών σωμάτων των αγίων και μέσω ιερών εικόνων. Και κάνει Εκείνος αυτά τα θαύματα τόσο φανερά και τόσο επίσημα, που η Εκκλησία έχει αφιερώσει ειδικές ημέρες για τον εορτασμό μερικών απ’ αυτά τα θαύματα η τα θαυματουργά σημεία.
Όμως τα σημεία αυτά που μας γίνονται γνωστά τώρα, είναι απλές αναμνήσεις; Δεν τα αναζητούμε, σαν να αναζητούμε κάποιο σπάνιο πράγμα; Μήπως τα γυρεύουμε μάταια;
Και επομένως, πώς να μην παραπονεθεί ο Κύριος ξανά γι’ αυτή τη γενεά; Πώς να μην αρνηθεί πάλι με άτεγκτη αποφασιστικότητα τέτοια σημεία; «Τι η γενεά αύτη σημείον επιζητεί; αμήν λέγω υμίν, ει δοθήσεται τη γενεά ταύτη σημείον».
Η παρατήρηση ότι δεν βλέπουμε τώρα θαύματα είναι τόσο κοινή και συνοδεύεται τόσο συχνά και τόσο διαφορετικές και συχνά παράξενες κρίσεις, που δεν θα ήταν ανώφελο να εξετάσουμε για ποιο λόγο δεν βλέπουμε θαύματα σήμερα.
Μερικοί ισχυρίζονται με σθένος ότι δεν βλέπουμε θαύματα γιατί δεν υπάρχουν, και επί πλέον οφείλουν να μην υπάρχουν στην εποχή μας, καθώς τα θαύματα χρησιμοποιήθηκαν από τον Θεό ως μέσον για να εξαπλωθεί και να στερεωθεί η πίστη, και επομένως, όταν η πίστη, έχει εξαπλωθεί ικανοποιητικά και έχει στερεωθεί, τα θαύματα είναι άχρηστα.
Συμφωνώ, αν θέλετε, με όσους λένε πως είναι αυτή η αιτία, ότι τα θαύματα χρησιμοποιήθηκαν από τον Θεό ως μέσον για την διάδοση και την στερέωση της πίστεως. Πρέπει όμως εξ αυτού να βγάλουμε το συμπέρασμα ότι τα θαύματα δεν χρειάζονται πλέον στην εποχή μας; αφήνω στον αμερόληπτο να κρίνει. Εάν υπάρχουν άπιστοι, τότε τα μέσα για τη διάδοση της πίστεως δεν είναι περιττά.
Για άλλους πιστούς, πιο αδύναμους στην πίστη τους, ήταν μια υποκίνηση για δυνατότερη πίστη και σταθερότερη ελπίδα στο Θεό. Για ποιο λόγο ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός ανέστησε το γιο της χήρας της Ναΐν; Ο Ευαγγελιστής μας δείχνει πως δεν υπήρχε άλλος λόγος, παρά το ότι «ο Κύριος εσπλαχνίσθη επ’ αυτή». Πότε τέτοια θαύματα μπορούν να θεωρηθούν περιττά, προσφέροντας τέτοιας λογής ερεθίσματα και για τέτοιους λόγους; Και ο Απόστολος Ιάκωβος με το να πει: «ασθενεί τις εν υμίν; προσκαλεσάσθω τους πρεσβυτέρους της εκκλησίας, και προσευξάσθωσαν επ’ αυτόν αλείψαντες αυτόν ελαίω εν τω ονόματι του Κυρίου», υπόσχεται ότι «η ευχή της πίστεως σώσει τον κάμνοντα, και εγερεί αυτόν ο Κύριος». Τι σημαίνει αυτό, αν όχι ότι διαιωνίζει στην Εκκλησία του Χριστού το δώρο της θεραπείας, που παραχωρήθηκε εξ αρχής από τον Κύριο στους Αποστόλους; Δεν ήταν παρά για μόνο μία εποχή, που ο ίδιος ο Κύριος έδωσε στους πιστούς τούτη την εντολή και τούτο το δικαίωμα: «Ο πιστεύων εις εμέ, τα έργα α εγώ ποιώ ποιήσει, και μείζονα τούτων ποιήσει»; Ο πιστεύων εις εμέ, τα έργα α εγώ ποιώ κακείνος ποιήσει, συνεπώς, όσο θα υπάρχουν πιστοί επί της γης τόσο θα υπάρχουν εκείνοι που θα κάνουν τα έργα του Χριστού, και μείζονα τούτων ποιήσει, και ανάμεσα σε αυτά τα μεγάλα έργα, αναμφίβολα περιλαμβάνονται σημεία και θαύματα. Ας μιλήσουμε ακόμη πιο ελεύθερα. Εφόσον ο Θεός παντοτινά υπάρχει, έτσι θα υπάρχουν και θαύματα παντοτινά. Διότι ο Θεός πάντα υπάρχει και επομένως πάντα εργάζεται. Εάν εργάζεται, τότε προφανώς τα έργα αυτά είναι θεία και τα κατάλληλα έργα του Θεού είναι τα θαύματα. «Συ ει ο Θεός ο ποιών θαυμάσια μόνος»! Και μάταια θα αγωνίζεται η θρασεία σοφιστεία ενός πλάσματος να Σε αποστερήσει από το αιώνιο γνώρισμα και την αιώνια εκδήλωση της δημιουργικής Σου δυνάμεως – «Συ ει ο Θεός ο ποιών θαυμάσια μόνος».
(σύνδεσμος μηνύματος)
03-10-2021
Β´. Κυριακή Λουκά
«…καθώς θέλετε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι, και υμείς ποιείτε αυτοίς ομοίως. Και ει αγαπάτε τους αγαπώντας υμάς ποία υμίν χάρις εστί; Και γαρ οι αμαρτωλοί τους αγαπώντας αυτούς αγαπώσι……» Λουκ. 6,31-32.
Πώς θα μπορέσουμε αδελφοί μου να αγαπήσουμε τους εχθρούς μας χωρίς την ενίσχυση του Θεού; Ιδού, δεν κάναμε καν το πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Δεν μάθαμε ακόμα να αγαπάμε ούτε κάν τους φίλους μας. Ακόμα χειρότερα: δεν μάθαμε ακόμα ούτε να αγαπάμε τους εαυτούς μας. Πώς θα αγαπήσουμε τους εχθρούς μας; Οι λόγοι του Χριστού περί αγάπης για τους εχθρούς μας, περιφέρονται ακόμα στον κόσμο από στόμα σε στόμα, αλλά ακόμα δεν καταφέρνουν να βρουν το δρόμο από το στόμα στην καρδιά.
Δεν αγαπάμε τους εχθρούς μας. Άραγε δεν είναι οφθαλμοφανές, χωρίς αποδείξεις; Αγαπάμε μόνον εκείνους που μας αγαπούν και δανείζουμε μόνον σε εκείνους που μπορούν να μας τα επιστρέψουν, και κάνουμε καλό μόνο σε εκείνους που μπορούν διπλά να μας ξεχρεώσουν.
Αγαπάμε τον εαυτό μας και τους φίλους μας. Αγαπάμε τους κοντινούς μας, τους πιο κοντινούς μας με την κυριολεκτική σημασία. Οι απόμακροί μας βρίσκονται μακριά από την αγάπη μας. Η καρδιά μας προσκολλάται σε εκείνο που προσκολλώνται και τα μάτια μας. Τα μάτια μας είναι ο οδηγός της καρδιάς μας.
Σκεπτόμαστε: Ας αγαπάμε τον εαυτό μας και τους φίλους μας. Και σε αυτό εξαπατώμεθα, αφού τον εγωϊσμό τον αποκαλούμε αγάπη προς τον εαυτό μας και τους ασπασμούς αγάπη απέναντι στους φίλους μας. Στην πραγματικότητα δεν αγαπάμε ούτε τον εαυτό μας ούτε τους φίλους μας και κατά τον ίδιο τρόπο ούτε τους εχθρούς μας. Γιατί σε αυτό που εμείς ονομάζουμε αγάπη δεν υπάρχουν τα πιο καλά στοιχεία της. Και τα πιο καλά στοιχεία της αγάπης είναι: η επίγνωση, ο σεβασμός και η θυσία. Η αγάπη μας έναντι του εαυτού μας δεν διαθέτει ούτε την επίγνωση ούτε το σεβασμό ούτε τη θυσία. Η αγάπη μας έναντι των φίλων μας επίσης δεν διαθέτει τίποτε από τα τρία. Η αγάπη μας αποτελείται μόνον από τα κατώτερά μας στοιχεία. Η αγάπη μας έναντι του εαυτού μας και των κοντινών μας δεν είναι τίποτε άλλο από δυναμωμένη και σαθρή ταυτόχρονα ενστικτώδης, ζωώδης αγάπη. Και εκείνο που κάνει την ανθρώπινη αγάπη ψηλότερη και φωτεινότερη σε σχέση με την αγάπη των ήμερων και των άγριων ζώων είναι η επίγνωση, ο σεβασμός και η θυσία………
Η αγάπη είναι ιερό, όπου συνεχώς πρέπει να τελείται θυσία. Η αγάπη είναι θεότητα, που ζητά μπροστά στο πρόσωπό της πάντα να καίει θυσία, έτσι που να φαίνεται φως. Η αληθινή αγάπη, η θεία αγάπη, έχει σχέση πάντοτε με ό,τι καλύτερο υπάρχει στον άνθρωπο. Αν αγαπώ τη φαντασία μου, τότε η αγάπη μου είναι ψευδής. Αν αγαπώ το φίλο μου λόγω των ελαττωμάτων του, τότε η αγάπη μου είναι ψευδής. Αν αγαπώ τον Θεό για να κερδίσω κάτι σ᾽ αυτόν τον κόσμο τότε η αγάπη μου είναι ψευδής. Αν αγαπώ πράγματι το ψέμα, τότε πρέπει να θυσιάσω την αλήθεια, αφού και η ψευδής αγάπη ζητά θυσίες. Εκείνος που αγαπά τη ματαιοδοξία, θυσιάζει την εξυπνάδα του και εκείνος που αγαπά το σώμα του θυσιάζει την ψυχή του και εκείνος που αγαπά το χρήμα θυσιάζει την τιμή του.
Και αντίθετα: όποιος αγαπά το νου θυσιάζει τη ματαιοδοξία και όποιος αγαπά την ψυχή θυσιάζει το σώμα και όποιος αγαπά την εντιμότητα θυσιάζει το χρήμα».
Από το βιβλίο του αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, Αργά βαδίζει ο Χριστός
26-09-2021
Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου
«Όταν λοιπόν θελήσομε να στραφούμε προς τον Θεόν με έναν θεωρητικότερο τρόπο, με μία διάθεση απολαύσεως του Θεού και πληρώσεως υπ᾽ αυτού, τότε φθάνομε να αποκτήσομε τις καθαρές και τρανές περί αυτού εμφάσεις, τότε ο Θεός ελλάμπει, γίνεται μία πραγματικότης στο κάτοπτρο της δικής μας ψυχής, δεν είναι ένας άγνωστος Θεός αλλά πολύ οικείος. Τότε η ζωή μας αποκτά ένταση, δύναμη, σταθερότητα, διότι έχομε το προσωπικό βίωμα, την προσωπική εμπειρία. Τότε η ζωή μας δεν είναι απλώς ψυχική αλλά πνευματική ζωή, φθάνει στο σημείο που μπορούμε να μιλήσομε περί ζωής εν Πνεύματι. Τι σημαίνει ζωή εν Πνεύματι, ζωή κατ᾽ ενέργειαν του Αγίου Πνεύματος; Ζωή εν Πνεύματι σημαίνει ότι έχομε δώσει τόπον, τρόπον και δικαίωμα στο Άγιον Πνεύμα να μπορεί να δρα μέσα μας, να μας πληροί και επομένως να μας κρατεί διαρκώς ως θεανθρωπίνους υιούς του ουρανίου Πατρός.
Πριν φθάσομε σε αυτή την κατάστασι, είμαστε χαμόπαιδα, τα οποία παίζομε στην ζωή μας, και στην πραγματικότητα παραμένομε παίζοντες, γελώντες, κλαίοντες, αλλά ουχί Θεόν βιούντες. Ο Θεός όμως δεν είναι κάποιος με τον οποίο έχω να κάνω, είναι κάποιος τον οποίον ή τον προσλαμβάνω ή τον έχω αρνηθεί. Ή είμαι ο άνθρωπος ο πνευματικός, ή δεν είμαι• δεν υπάρχει μεσάζουσα κατάστασις. Οιαδήποτε δραστηριότης ή επίτευξις, οιοσδήποτε τρόπος ζωής ή τόπος, δεν μας δίνει τίποτε και κανένα περιεχόμενο, εάν δεν υπάρχει αυτή η πνευματική εμπειρία, που σημαίνει παρουσία του Πνεύματος μέσα στη δική μας ζωή.
Είναι το μόνο, θα λέγαμε, που μπορεί να επιδιώξει ο πιστός, το μόνο για το οποίο αξίζει να παλαίψει, το μόνο για το οποίο μετανοούμε, εγειρόμεθα, ασκητεύομε, κάνομε ό,τιδήποτε. Εντεύθεν και το γνωστό απόφθεγμα όλων των αγίων, ότι κάθε προσευχή αποβλέπει στην πρόσληψη του Αγίου Πνεύματος. Όταν προσλάβομε το Άγιον Πνεύμα, τότε αυτό έρχεται μέσα μας και ενεργεί δι᾽ ημών. Έρχεται αυτό που γνωρίζει τον οίκο του και κάνει ό,τι θέλει. Ότι και αν θα κάνω το κάνω μόνο γι᾽ αυτόν τον λόγο. Προτού πετύχω αυτό, δεν είμαι παρά κάποιος που βρίσκεται έξω από το σπίτι του Πατρός, διότι δεν έχω ουσιαστική σχέση με τον Θεόν, και ο Θεός δεν είναι ζων για μένα. Μπορεί να είναι ζων για όλους-και είναι πράγματι ζων ο Θεός-, αλλά για μένα είναι ένας νεκρός Θεός».
Από το βιβλίο του Γεροντος Αιμιλιανού, Περί Αγάπης.
(σύνδεσμος μηνύματος)
24-09-2021
Αγίου Σιλουανού Αθωνίτου
Εμείς εγνωρίσαμε τον Γέροντα (Σιλουανόν) κατά την περίοδον ταύτην της ζωής αυτού. Είχον παρέλθει οι μακροί χρόνοι της τιτανίου μάχης κατά των παθών. Τότε ήτο αληθώς μέγας εις το πνεύμα. Μαθητευθείς εις τα μυστήρια του Θεού και καθοδηγηθείς άνωθεν εις τον πνευματικόν αγώνα, ανήρχετο ήδη σταθερῴ ποδί εις την απάθειαν.
Εξωτερικώς ο Γέρων ήτο πολύ απλούς. Εις το ανάστημα υψηλότερος του μέσου ανδρός αλλ᾽ ουχί μεγαλόσωμος. Το σώμα αυτού ούτε ξηρόν ούτε πολύσαρκον ήτο……..Έτυχε να φωτογραφήσουν αυτόν, αλλ᾽ άνευ επιτυχίας. Τα ισχυρά, ανδρεία χαρακτηριστικά του προσώπου αυτού απετυπούντο σκληρά, ενώ εις την πραγματικότητα είχεν όψιν πραείαν , συμπαθή, μετά γαληνίου βλέμματος. Το πρόσωπον ωχρόν εκ του ολίγου ύπνου, και της πολλής νηστείας, συχνάκις κατανενυγμένον, ουδέποτε τραχύ.
Ούτως ήτο συνήθως, αλλ᾽ ενίοτε μετεμορφούτο, ώστε να γίνηται αγνώριστος. Το χλωμόν, καθαρόν πρόσωπον ελάμβανε τοιαύτην πεφωτισμένην έκφρασιν, εγίνετο τοσούτον καταπληκτικόν, ώστε δεν είχες την δύναμιν να προσβλέψεις εις αυτό, οι οφθαλμοί υπεστέλλοντο. Ακουσίως ήρχετο εις την μνήμην η Αγία Γραφή λέγουσα ότι ένεκα της δόξης του προσώπου του Μωϋσέως ο λαός εφοβείτο να ατενίσει εις αυτόν.
Η ζωή του Γέροντος ήτο μετρίως αυστηρά, μετά τελείας αδιαφορίας δια την εξωτερικήν εμφάνισιν και μεγάλης αφροντισίας δια το σώμα…..
Τοιούτον ήτο το απλούν και ταπεινόν εξωτερικόν αυτού του ανθρώπου. Αλλά να ομιλήσωμεν δια τον χαρακτήρα και την εσωτερικήν αυτού μορφήν είναι «και πρόβλημα εις διήγησιν».
Ότε εδόθη η ευκαιρία να παρακολουθήσωμεν αυτόν, ενεφάνιζε θέαμα εξαιρέτου αρμονίας των ψυχικών και σωματικών δυνάμεων.
Ήτο ολιγογράμματος. Μικρός εφοίτησεν εις το σχολείο του χωρίου αυτού μόνον «δύο χειμώνας», αλλά εκ της συνεχούς εν τω ναώ αναγνώσεως και ακροάσεως της Αγίας Γραφής και των μεγάλων συγγραφών των αγίων Πατέρων ανεπτύχθη πολύ και όσον αφορά εις την πνευματικήν ασκητικήν ζωήν, έδιδε εντύπωσιν εγγραμμάτου ανθρώπου. Εκ φύσεως είχεν οξύν, δημιουργικόν νουν, η δε μακρά εμπειρία του πνευματικού αγώνος, της εσωτερικής νοεράς προσευχής, των μεγάλων δοκιμασιών αλλά και των εξαιρέτων θείων επισκέψεων κατέστησαν αυτόν υπερανθρώπως σοφόν και οξυδερκή.
Ο Γέρων Σιλουανός ήτο άνθρωπος αληθούς τρυφεράς καρδίας, συγκινητικής αγάπης, εξαιρέτου λεπτότητος και ευσπλαχνίας εις πάσαν θλίψιν και πάντα πόνον, άνευ ουδεμιάς νοσηράς και θηλυπρεπούς αισθηματικότητος. Το συνεχές βαθύ πνευματικόν πένθος ποτέ δεν μετετρέπετο εις συναισθηματικούς κλαυθμηρισμούς. Η ακοίμητος εσωτερική έντασις ουδέ σκιάν νευρικότητος είχεν.
Αξία πολλού θαυμασμού είναι και η μεγάλη σωφροσύνη του ανδρός τούτου, παρά το ρωμαλέον σώμα. Εφύλαττεν εαυτόν ισχυρώς, προσέτι και από παντός λογισμού μη ευαρέστου εις τον Θεόν. Παρά ταύτα συμπεριεφέρετο και συνανεστρέφετο μεθ᾽ όλων των ανθρώπων εντελώς ελευθέρως και φυσικώς, μετ᾽ αγάπης και απλότητος, ανεξαρτήτως της θέσεως και του τρόπου της ζωής αυτών. Εντός αυτού ουδέ σκιά αποστροφής υπήρχεν, έτι και δι᾽ ανθρώπους οίτινες έζων ρυπαρώς, αλλ᾽ εν τω βάθει της ψυχής αυτού εθλίβετο δια τας πτώσεις αυτών, καθώς ο πατήρ ή η μήτηρ θλίβονται δια τα ολισθήματα των ηγαπημένων αυτών τέκνων.
Εδέχετο τους πειρασμούς και έφερεν αυτούς μετά μεγάλης ανδρείας.
Ήτο άνθρωπος παντελώς άφοβος και ελεύθερος, και συγχρόνως δεν υπήρχεν εντός αυτού ουδέ ίχνος θρασύτητος. Άφοβος ων, ενώπιον του Θεού έζη εν φόβω. Τω όντι εφοβείτο να λυπήσει Αυτόν έστω και διά κακού λογισμού.
Ήτο ανήρ μεγάλης ανδρείας, και εν τω άμα εξαιρέτου πραότητος, σπάνιος και ασυνήθιστος ωραίος συνδυασμός……….
Η εξωτερική αυτού διαγωγή ήτο απλή, και ταυτοχρόνως η αναμφίβολος ποιότης αυτού ήτο η εσωτερική ευγένεια, η αριστοκρατία, αν θέλητε, εν τη υψηλοτέρᾳ σημασία της λέξεως. Εν τη υπό διαφόρους συνθήκας επικοινωνίᾳ μετ᾽ αυτού ο άνθρωπος και της λεπτοτέρας εισέτι διαισθήσεως δεν ηδύνατο να παρατηρήσει εις αυτόν τραχείας κινήσεις καρδίας: αντιπάθειαν, απροσεξίαν, περιφρόνησιν, προσποίησιν και τα παρόμοια. Ήτο ανήρ όντως ευγενής, ως δύναται να είναι μόνον ο χριστιανός……».
Από το βιβλίο του αγίου Σωφρονίου(Σαχάρωφ), Ο Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Έσσεξ Αγγλίας, 1995
(σύνδεσμος μηνύματος)
14/09/2021
Σταυροπροσκυνήσεως
«Τόσα τα εμπόδια τα οποία περεμπίπτουν και καθιστούν σκληράν την ζωήν του ανθρώπου και οδυνηράς τας ημέρας του! Θα ελέγομεν ότι αυτό το οποίον ζει ο άνθρωπος είναι ό,τι οράται, ήτοι το εμπόδιον, το πρόβλημα, η αγωνία, ο πόνος. Τα εμπόδια όμως αυτά σκληραγωγούν το σώμα του ανθρώπου ως αθλητικά επιτεύγματα και δι᾽αυτό δεν τα αίρει ο Θεός. Ωριμάζουν και παιδαγωγούν το πνεύμα του, το ξεκαρφώνουν από τα χοϊκά και κοσμικά και το συνηθίζουν να ανέρχεται προς τον «Θεόν τον ζώντα». Θα ηδύνατο ο άνθρωπος, τρεφόμενος από τον λόγον του Θεού και εμπνεόμενος από αυτόν, να ωριμάζει, να «ανακαινούται ημέρα τη ημέρα» και να εγγίζει δια της γνώσεως περισσότερον τον Θεόν. Αλλά είναι σκληραί αι καρδίαι μας και σκληρά πράγματα ημπορούν να μας υποχρεώνουν να αλλάζομεν τρόπον σκέψεως και ζωής. Και αυτά είναι τα εμπόδια, αι δυσκολίαι, αι θλίψεις, τα οποία, ενώ εμείς μισούμεν, εν τούτοις γίνονται πρωταρχικά βήματα προς τον Θεόν. Μας δυναμώνουν και μας διδάσκουν να ακολουθεί η ψυχή μας τον εσταυρωμένον Χριστόν.
Έτσι η δύναμις του σταυρού μετατρέπει τα εμπόδια εις ευεργετήματα, τα αναδεικνύει θείας δωρεάς, εφόδια πνευματικά, αφορμάς δοξολογίας του Θεού. Παρά ταύτα εμείς δεν φοβούμεθα τίποτε περισσότερον όσον τας θλίψεις και τας δυσχερείας. Αυτό όμως το καθημερινόν βίωμα των δυσχερειών και των πόνων, το οποίον μπροστά στα πόδια μας συνεχώς κατρακυλά, ο πάνσοφος Θεός και οικονόμος Πατήρ το κάμνει μεταγωγικόν εις ουρανόν. Μας δίνει τη δυνατότητα όχι να υπεραρθώμεν των εμποδίων, αλλά να υπομένωμεν αυτά, δια να μη χάσωμεν την βασιλείαν. Ο σταυρός λοιπόν δια μέσου των εμποδίων μας μεταβιβάζει το φρόνημα και τον νουν από της γης εις τον ουρανόν και ούτως αποκτώμεν θεϊκήν σκέψιν.
Πόσα βάρη δεν μας δημιουργούν καθ᾽ ημέραν, ακόμη και αυτό το επάγγελμα, το κοινωνικό περιβάλλον, αι επιδιώξεις μας, αι αποτυχίαι μας, αι ασθένειαί μας αι ψυχικαί και σωματικαί! Πόσες φορές τις νύκτες αι ψυχαί μας δεν ημπορούν να ησυχάσουν και τα μάτια μας να κλείσουν! Ο σαρκικός άνθρωπος ενώπιον των δυσκολιών αυτών κάμπτεται, κουράζεται, αγανακτεί. Ο φοβούμενος, επί παραδείγματι, την ασθένειαν και επιθυμών οπωσδήποτε να γίνει καλά, να αποφύγει τον πόνον, να απομακρύνει τον θάνατον, ή ο επιθυμών να ξεπεράσει το πρόβλημα του επαγγέλματός του, όταν όλα πηγαίνουν στραβά, ή να αλλοιωθεί το κοινωνικόν του περιβάλλον, δια να μη γίνεται εμπόδιον εις την χριστιανικήν του ζωήν, περιπίπτει εις δίνην χείρονα της οδύνης, καθιστά μαύρην την ζωήν του, τρεμοσβήνει διαρκώς το χαμόγελό του και μόνον ο θάνατος θα τον αναπαύσει. Όλα αυτά τα εμπόδια λαμβάνουν μίαν άλλην διάστασιν υπό το πρίσμα του σταυρού και ευθύς αμέσως τα γύρω μας, τα αντίθετα προς τον Θεόν, χρησιμοποιούνται ως σύμμαχα και φίλα, διότι παύω να ζητώ την αλλαγήν των και αλλάζω εγώ.
Ιδιαιτέρως το νόημα του σταυρού δια τον εν τω κόσμω διαβιούντα άνθρωπον εντοπίζεται εις τας θλίψεις και εις το καθημερινόν μαρτύριον, όχι τόσον εις την κοινωνίαν, όσον μέσα εις αυτήν την οικογένειαν. Ο οίκος μας είναι ιερός. Αγιάζεται από τας εικόνας μας, την αγάπην μας, τον πόθον μας δια την βασιλείαν του Θεού, τον οποίον εκκολάπτομεν καθ᾽ ημέραν. Εν τούτοις, όπως αποδεικνύεται από την πείρα μας, ο οίκος μας είναι η πλέον τραχεία παλαίστρα. Η ευλογημένη αυτή οικογένεια είναι εν ταυτώ αιματοβρεγμένον κολοσσαίον, το πλέον βαρύ άθλημα, το οποίον δεν θα περίμενε κανείς, και όμως υποχρεούται να το αντιμετωπίσει».
Από το βιβλίο του Γέροντος Αιμιλιανού(†), Σταθμοί στην Πνευματική Ζωή.
(σύνδεσμος μηνύματος)
04/09/2021
Αγαπητοί μου αδελφοί, τέκνα του αγίου Χαραλάμπους,
Χαίρετε εν Κυρίω πάντοτε!
Η χρονική κίνηση μας επαναφέρει και πάλι στην αρχή ενός κύκλου, τον οποίο καλούμαστε να διαγράψουμε πορευόμενοι προς τα εμπρός. Στο απολυτίκιο της πρώτης Σεπτεμβρίου, της αρχής της Ινδίκτου όπως την ονομάζει ο συναξαριστής, σημειώνεται το εξής: «Ο πάσης δημιουργός της κτίσεως, ο καιρούς και χρόνους εν τη ιδία εξουσία θέμενος, ευλόγησον τον στέφανον του ενιαυτού της χριστότητός σου Κύριε, φυλάττων εν ειρήνη τους βασιλείς και την πόλιν σου, πρεσβείες της Θεοτόκου και σώσον ημάς».
Μία ικεσία αλλά και υπόσχεση στον Θεό, ότι θα πλέξουμε ένα στεφάνι που
την πλοκή του θα την αναθέσουμε στην ευλογία Εκείνου. Κάθε στεφάνι είναι
συνήθως μία ωραία πολύχρωμη δημιουργία που την απαρτίζει ποικιλία
αρωματικών και ωραίων ανθέων, που ευφραίνει τις αισθήσεις και την καρδιά.
Αυτό το στεφάνι δεν θα μπορούσε να είναι τίποτε άλλο παρά η προσφορά της ζωής
μας σε Εκείνον.
Ας προσπαθήσουμε ο καθένας να στολίσουμε αυτό το στεφάνι με τον
προσωπικό μας αγώνα για την αγιοπνευματική προκοπή μας. Να το γεμίσουμε με
τα άνθη που φυτρώνουν ως καρποί της αγάπης μας για τον Θεό. «αγάπη, χαρά,
ειρήνη, μακροθυμία, χρηστότης, αγαθωσύνη, πίστις, πραότης, εγκράτεια».
(Γαλ.ε,22-23)
Όπως οι καρποί αυτή την εποχή μπαίνουν στη γη για να βλαστήσουν και να
καρπίσουν στον καιρό τους, ας σπείρουμε και εμείς στην καρδιά μας τον σπόρο του
ευαγγελίου, τους βίους των αγίων μας, την ζέση της προσευχής μας, τη θέρμη των
δακρύων μας, τη σοφία των Πατέρων της Εκκλησίας μας, τη λαχτάρα και την
αποκαραδοκία των τέκνων του Θεού για τη σωτηρία. Ο Θεός θα ευλογήσει και όλα
αυτά θα βλαστήσουν, θα ανθίσουν και θα υλοχαρίσουν γεμίζοντας και στολίζοντας
αυτό το στεφάνι για να το καταθέσουμε στα χέρια Του καθώς θα κλείσει αυτός ο
χρόνος και θα τον διαδεχθεί ο επόμενος.
Εύχομαι σε όλους, μικρούς και μεγάλους, καλή χρονιά
με υγεία, έμπνευση και δημιουργία.
Με αγάπη Χριστού
π. Αθανάσιος